بررسی اثر ژل زینک سولفات بر روند ترمیم زخم های داخل دهانی در موش صحرایی و مقایسه آن با ژل تریامسینولون

سابقه و هدف: زخم به معنای شکاف در پوست می باشد. زخم های دهانی ازشایع ترین علل مراجعه بیماران به کلینیک دندانپزشکی است که به صورت ضایعاتی با حدود مشخص، اغلب کمی فرورفته، همراه و یا با فقدان کامل اپیتلیوم که توسط غشای فیبرینولوکوسیته پوشیده شده اند، بروز می کند. عوامل مختلفی سبب ایجاد ضایعات زخمی می شوند که ازجمله آن می توان به تروما، عفونت، بیماری، دارو، بدخیمی و علل غیر اختصاصی اشاره نمود. زینک در تکثیر سلول ها، ساخت پروتئین و ترمیم به دنبال جراحت نقش دارد. باتوجه به تناقضات و پتانسیل های زینک و عدم وجود مطالعه ای در مورد اثر زینک در زخم های دهانی، انجام چنین تحقیقی ضرورت پیدا کرد. لذا هدف از این مطالعه، بررسی اثر ژل زینک سولفات بر روند ترمیم زخم های داخل دهانی در موش صحرایی و مقایسه آن با تریامسینولون بود. مواد و روش ها: این مطالعه تجربی در آزمایشگاه حیوانات مرکز تحقیقات بیماری های دهان و دندان دانشگاه علوم پزشکی کرمان انجام شد. در این مطالعه از موش های صحرایی با یک زخم با ابعاد تقریبی ۲ در ۲ میلی متر توسط پانچ شماره ۲ در کام سخت استفاده شد. حیوانات به طور تصادفی به سه گروه (۱۴ موش در هر گروه) تقسیم شدند. گروه A (ژل حاوی تریامسینولون استوناید۰/۱ درصد)، گروه B (ژل زینک سولفات ۵ درصد) و C گروه (دارونما) دریافت کردند. هر گروه براساس بررسی میکروسکوپی ترمیم زخم به دو زیر گروه تقسیم شد: A۱، B۱ و C۱ به مدت یک هفته، درحالی که A۲ و B۲ و C۲ به مدت دو هفته درمان دریافت کردند. اندازه زخم ها از ناحیه بزرگترین قطر در روزهای اول، سوم، هفتم و چهاردهم توسط پروب پریودنتال Williams اندازه گیری می شدند. نمونه های بافت شناسی در روزهای ۷ و ۱۴ تهیه گردید و جهت بررسی به آزمایشگاه پاتولوژی ارسال شد. معیار هیستوپاتولوژی زخم ها براساس التهاب بافتی بود. هم چنین زخم ها از نظر هیستوپاتولوژی به رتبه های ۵-۱ برای اپیتلیزاسیون مجدد تقسیم شدند. سرانجام داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS ۲۰ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: در ارتباط با میزان شدت التهاب در سه گروه مورد مطالعه در روزهای ۷ و ۱۴ تفاوت معناداری مشاهده نشد(۰/۵۳۸=P). بررسی از جهت میزان وسعت اپیتلیزاسیون در سه گروه مورد مطالعه در روزهای ۷و۱۴ نشان داد که میانگین وسعت اپیتلیزاسیون بین گروه های تریامسینولون و زینک سولفات تفاوت معنی داری نداشت(۰/۱۸=P)، اما میانگین وسعت اپیتلیزاسیون درگروه تریامسینولون به شکل معناداری بیش تر از گروه دارونما بود(۰/۰۰۱P=). هم چنین از نظر اندازه زخم در روزهای ۱، ۳، ۷ و۱۴ روند تغییر اندازه زخم در گروه ها یکسان بود و میانگین اندازه زخم گروه تریامسینولون و زینک سولفات کم تر از گروه دارونما بود، هرچند میانگین گروه تریامسینولون مقداری کم تر بود اما این اختلاف معنادار نبود(۰/۱۱۸=P)، که نشان می دهد گروه زینک سولفات به خوبی گروه تریامسینولون عمل کرده است. استنتاج: استفاده از ژل زینک سولفات موجب کاهش التهاب و افزایش اپیتلیزاسیون و هم چنین کاهش اندازه زخم شد. هرچند ژل تریامسینولون درکاهش التهاب، افزایش اپیتلیزاسیون وکاهش اندازه زخم بهتر عمل کرد، اما این تفاوت معنی دار نبود. هم چنین مصرف طولانی مدت تریامسینولون در برخی از زخم های دهان عوارضی هم چون کاندیدیازیس و هایپر پیگمانتاسیون ایجاد می کند. درصورتی که مصرف مکمل زینک اثرات نامطلوب کم تری دارد. لذا درجهت جایگزینی زینک سولفات به جای تریامسینولون نیاز به پژوهش های بیش تر می باشد.

Keywords:

oral wound , wound healing , gel , zinc sulfate , triamcinolone , زخم دهان , ترمیم زخم , ژل , زینک سولفات , تریامسینولون