گذار از شرع به عرف روسی در نظام قضایی فرارود (قرن ۱۳ق/۱۹م)
Publish place: Journal of Great Khorasan، Vol: 10، Issue: 35
Publish Year: 1398
Type: Journal paper
Language: Persian
View: 85
This Paper With 12 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- I'm the author of the paper
Export:
Document National Code:
JR_JPRESS-10-35_006
Index date: 21 July 2024
گذار از شرع به عرف روسی در نظام قضایی فرارود (قرن ۱۳ق/۱۹م) abstract
تشکیلات دیوانی فرارود از زمان جدایی از ایران به دلیل غلبه نظام قبیله ای و ایلی، سیر کاملا متفاوتی را پی گرفت. قدرت رهبران قبایل و امیران ازبک در کنار جاری بودن قوانین عرفی قبیله ای، تداوم نظام پیشین (نظام دیوانی تیموری) را ناممکن می ساخت. حاصل چنین چالشی در حوزه قضایی (که ارتباط مستقیم با قوانین موردپذیرش یک جامعه دارد)، در گام نخست تقابل عرف قبیله ای و شرع اسلامی و سپس همزیستی این دو بود. واپسین حاکمان ازبک، در راستای تمرکز قدرت حکومت مرکزی و تضعیف قبایل، سیاست هایی ازجمله گسترش نظام دیوانی با محوریت قوانین اسلامی را در دستور کار خود قرار دادند، بنابراین نظام قضایی آن ها به ویژه در مناطق یکجانشین شریعتمحور شد. مسئله مهم این بود که فرایند فوق در مسیر خود در قرن ۱۳ق/۱۹م هنگام مواجهه با استعمار روسیه، در آستانه رقابت مجدد با الگوی دیگری (تغییر از مدل قبیله ای به روسی) قرار گرفت. در این پژوهش در بررسی همین دوره، این ابهام پی گرفته می شودکه نظام قضایی در فرارود عهد منغیت چگونه الگوی قانونی روس ها را پذیرفت و به نوع جدیدی از محاکم عرفی نزدیک شد؟ مدعای ما این است که «نظام قضایی شریعتمحور فرارود عهد منغیت، پس از ورود روسها در گام نخست به رقابت با آنها پرداخت اما به دلیل ناکارآمدی، در نهایت به شیوه قهری و تحمیلی غلبه نظام جدید عرفی به سبک روسی راپذیرفت.
گذار از شرع به عرف روسی در نظام قضایی فرارود (قرن ۱۳ق/۱۹م) Keywords:
گذار از شرع به عرف روسی در نظام قضایی فرارود (قرن ۱۳ق/۱۹م) authors
سیده فهیمه ابراهیمی
استادیار گروه تاریخ دانشگاه علامه طباطبایی
