شناسایی آنومالی جریان آب زیرزمینی در محدوده دشت ریزآب نیریز و تعیین علت احتمالی آن

منابع آب زیرزمینی در کشور ایران، با توجه به کمبود منابع آب سطحی، کمبود بارش، حجم تبخیر بالا و خشکسالی­٬های اخیر از اهمیت ویژه٬­ای برخوردار می٬­باشد. اولین گام در شناسایی و بهره­٬برداری از منابع آب زیرزمینی بررسی کمی و کیفی آن می٬­باشد. دشت ریزآب نیریز واقع در محدوده مطالعاتی کویر قطروئیه، دارای ۱۷ پیزومتر می٬­باشد که طی دوره آماری بیش از ۱۲ سال سطح آب زیرزمینی آن٬ها بصورت ماهانه ثبت شده است. بررسی٬­های تراز آب زیرزمینی و نقشه خطوط جریان نشان دهنده آنومالی جریان در بخش جنوب و جنوب غربی آبخوان می٬­باشد که جهت جریان آب زیرزمینی را بر خلاف جهت توپوگرافی منطقه نشان می٬­دهد. در این تحقیق تلاش شد بر اساس اطلاعات موجود شامل لوگ حفاری پیزومترها، اطلاعات کیفی آبخوان و اطلاعات آماربرداری سراسری علت این آنومالی مورد بررسی قرار گیرد. بر اساس اطلاعات کیفی آبخوان، مقادیر هدایت الکتریکی و کلر آب زیرزمینی در جهت شیب توپوگرافی افزایش می­٬یابد که نشان دهنده جریان در جهت شیب توپوگرافی است. نمودارهای کیفی پایپر، شولر و دورو نیز تایید کننده این موضوع هستند. تراز آب زیرزمینی در چاه٬های بهره­٬برداری انتخابی برای نمونه٬­برداری کیفی بر اساس اطلاعات عمق آب زیرزمینی در آماربرداری سراسری نیز نشان دهنده جریان در جهت شیب توپوگرافی می­٬باشند. در نهایت در لوگ حفاری پیزومترهای جنوب و جنوب غربی آبخوان یک لایه رسی با ضخامت ۱۰ تا ۳۰ متر مشاهده گردید. بررسی تمامی نتایج نشان می٬­دهد احتمالا آبخوان موجود در محدوده یک آبخوان دولایه بوده که جهت جریان در لایه بالایی در جهت شیب توپوگرافی و در لایه پایینی در خلاف جهت شیب توپوگرافی می٬­باشد و پیزومترهای بخش جنوب و جنوب غربی در آبخوان زیرین نفوذ داشته­٬اند. جهت اطمینان از فرضیه مورد نظر، انجام مطالعات ژئوفیزیک در منطقه و یا حفر چاه٬های اکتشافی پیشنهاد می­٬گردد.

Keywords:

Anomaly of groundwater flow , Neyriz Rizab plain , double layer aquifer , quantitative investigation of groundwater , qualitative investigation of ground water , آنومالی جریان آب زیرزمینی , دشت ریزآب نیریز , آبخوان دولایه , بررسی کمی آب زیرزمینی , بررسی کیفی آب زیرزمینی