استفاده از شیوه های میکرومورفولوژیکی برای طبقه بندی هندسی خاکدانه های متاثر از تیمارهای متنوع

چرخه های تر و خشک شدن با ایجاد توالی های منقبض و منبسط شدن در خاکدانه ها موجب تغییراتی در میکروساختار خاک می شود. در این مطالعه سعی شد با اعمال چرخه های رطوبتی در تیمارهای مختلف اصلاحی (کربنات کلسیم، کربنات کلسیم مضاعف، اکسید آهن، تیمار ترکیبی، کاتیون، ماده آلی) و تخریبی (گلخرابی) و حذف (حذف کربنات کلسیم، حذف اکسید آهن، حذف ماده آلی) در خاک های شن لومی و رس سیلتی تغییرات ویژگی های هندسی خاکدانه ها مورد بررسی قرار گیرد. این پژوهش بر این فرض استوار است که اعمال تیمارهای مختلف، شدت و نوع اثرات چرخه های خیس و خشک شدن بر ویژگی های خاکدانه ها را تحت تاثیر قرار می دهد.با استفاده از نرم افزار ImageJ، پردازش تصاویر تهیه شده از بلوک های خاک به صورت دوبعدی و سه بعدی انجام شد و علاوه بر حجم و سطح خاکدانه ها، ویژگی هایی همچون ضرایب کشیدگی و پهن شدگی نیز تخمین و در طبقه بندی خاکدانه ها استفاده شد. مقایسه تیمارها از طریق تعیین Z Score انجام شد و به منظور تجزیه و تحلیل آماری و ترسیم نمودارها نیز، به صورت موازی از نرم افزارهای Orange.۳ و Excel ۲۰۱۶ استفاده شد. نتایج نشان داد که تیمارهایی همچون کربنات کلسیم، کاتیون و ماده آلی سبب افزایش ضریب کشیدگی خاکدانه ها، و تیمارهای تخریبی سبب افزایش ضریب پهن شدگی در هر دو بافت مورد مطالعه شد. در تیمارهای حذف نیز ضرایب کشیدگی و پهن شدگی خاکدانه ها عمدتا کم تر از تیمارهای اصلاحی بود. طبقه بندی هندسی خاکدانه ها نشان داد بخش کمی از آن ها در خاک های شن لومی در دسته خاکدانه های کشیده قرار گرفتند، در حالی که بیش از نیمی از خاکدانه ها در دسته انواع پهن شده قرار داشت. در خاک رس سیلتی توزیع یکسانی از خاکدانه های کشیده، تیغه ای و پهن شده مشاهده گردید، با این حال در هیچکدام از تیمارهای مورد مطالعه، خاکدانه ها در دسته انواع فشرده قرار نداشتند. با توجه به اثر مستقیم شکل خاکدانه ها در هدایت هیدرولیکی خاک ها، بکارگیری روش مورد استفاده در این پژوهش می تواند به خوبی وضعیت میکروساختار خاک ها از دیدگاه خاکدانه ها را تعیین نماید.

Keywords:

چرخه های تر و خشک شدن , میکروساختار خاک , پردازش تصویر , ضریب کشیدگی خاکدانه ها , ضریب پهن شدگی خاکدانه ها