تعادل بدن یک فرایند پویا است که وجود آن در تمام فعالیت های روزمره زندگی ضروری می باشد و حفظ آن به سیستم های دهلیزی ، بینایی ، حس عمقی و سیستم عصبی مرکزی نیاز دارد. اختلال در هر یک از این سیستم ها منجر به گیجی ، سرگیجه و عدم تعادل می شود. سرگیجه را درک اشتباه از حرکت بدن یا محیط ، تعریف می کنند. شیوع سرگیجه با افزایش سن بیشتر می شود؛ بطوریکه ابتلا به آن در سنین بالای ۶۰ سال،۳۰ درصد و در سنین بالای ۸۵ سال،۵۰ درصد گزارش شده است .. مختل شدن ساختارهای حسی در اثر برخی بیماری های پیری از جمله اختلالات متابولیکی ، قلبی عروقی ، روانشناختی ، اختلالات سیستم عصبی مرکزی ، نوروپاتی / رتینوپاتی دیابتی ، آب مروارید، پیری سیستم دهلیزی مرکزی و محیطی ، کاهش قدرت و توده اسکلتی - عضلانی ، کم تحرکی
و مصرف برخی داروها منجر به کاهش توانایی فرد مسن در حفظ تعادل می شود. در میان علل اصلی گیجی و سرگیجه ، اختلالات ۱ دهلیزی نقش مهمی ایفا می کنند و تخمین زده شده که ۴۸ درصد از سرگیجه ها را تشکیل می دهند. از آنجا که گیجی یا سرگیجه یک شکایت رایج در میان افراد مسن است ، بنابراین یک عامل خطر مشخص برای زمین خوردن و در نتیجه بستری شدن در بیمارستان، افزایش هزینه های مراقبت های بهداشتی و افزایش مرگ و میر می باشد. زمین خوردن و یا حتی ترس از افتادن ممکن است منجر به محدودیت فعالیت و ناتوانی شود. علاوه بر این ، گیجی و سرگیجه بر کیفیت زندگی سالمندان تاثیر می گذارد؛ زیرا منجر به از دست دادن اعتماد به نفس ، ترس از تنهایی ، محدود شدن فعالیت های اجتماعی ، اضطراب و افسردگی می شود. بنابراین اختلالات تعادلی از مشکلات مهم در سالمندی بوده و پیشگیری از زمین خوردن برای جلوگیری از صدمات ناشی از آن از اهمیت بالایی برخوردار است . یکی از راههای اصلی درمان سرگیجه ، توانبخشی دهلیزی می باشد.
اهداف
هدف از این پژوهش ، بررسی تاثیر توانبخشی دهلیزی بر سرگیجه در افراد سالمند می باشد.
روش پژوهش
مطالعه مروری حاضر حاصل جستجو در پابگاههای اطلاعاتی PubMed و google scholar با کلیدواژههای "vertigo"، "elderly"، "vestibular rehabilitation" می باشد. مقالات بررسی شده محدود به زبان انگلیسی و سالهای ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۴ می باشد.
یافته ها
توانبخشی دهلیزی است که شامل مجموعه ای از مانورها و تمرینات مانند تمرینات سازگاری ، عادتپذیری ، جایگزینی ، راه رفتن و تمرینات وضعیت عمومی می باشد. علاوه بر تمرینات متمرکز بر سیستم دهلیزی ، تمرینات تعادلی تحت شرایط چالش برانگیز مثل تمرینات تقویتی مچ پا و ران، ایستادن روی فوم، تغییر وضعیت از ایستادن به راه رفتن ، افزایش سرعت راه رفتن ، افزودن چالش های بصری به پس زمینه و افزودن کارهای شناختی به عنوان بخشی از توانبخشی دهلیزی در نظر گرفته می شود. همچنین مداخلاتتوانبخشی دهلیزی مبتنی بر اینترنت که فرد می تواند در خانه انجام دهد، راهبردهای خود مراقبتی به فرد ارائه داده و اضطراب را
کاهش میدهد. در واقع توانبخشی دهلیزی یک برنامه مبتنی بر تمرین است که برای تحریک متوسط سیستم عصبی مرکزی، تسهیل
جبران دهلیزی، کمک به مغز برای بازسازی حالت تعادل و کاهش علائم سرگیجه به طور مداوم انجام می شود. پروتکلهای توانبخشی
دهلیزی در بهبود تعادل ایستا و پویا، راه رفتن، افزایش اعتماد به نفس و کیفیت زندگی و همچنین در کاهش علائم سرگیجه،
اضطراب و افسردگی تاثیر مثبت دارند. بنابراین توانبخشی دهلیزی یک رویکرد درمانی مفید جهت مدیریت اختلالات دهلیزی می
باشد که می تواند موجب بهبودی کامل در ۳۰ درصد بیماران و درجات مختلفی از بهبود در ۸۵ درصد بیماران شود.
نتایج
تمرینات توانبخشی دهلیزی نقش بسزایی در درمان سرگیجه در سالمندان دارد و می تواند به طور گسترده به عنوان یک روش
درمانی کم هزینه، کوتاه و ایمن در بیماران سرپایی بدون نیاز به ابزارهای پیچیده استفاده شود. طبق مطالعات، این تمرینات موجب
بهبود تعادل، عملکرد، کیفیت زندگی و کاهش علائم ناشی از اختلالات تعادل شود.