تاثیر تمرینات ذهن آگاهی بر استرس مادران دارای نوزاد نارس: یک مطالعه نیمه تجربی

مقدمه: تولد نوزاد نارس یک عامل تنش زای جدی است که منجر به بروز استرس قابل توجهی در مادران می شود و کیفیت زندگی آنها را تهدید می نماید. کاهش استرس مادر سبب بهبود کیفیت مراقبت از نوزاد و کسب پیامدهای بهتر خواهد شد. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر تمرینات ذهن آگاهی بر استرس مادران دارای نوزاد نارس انجام شد. مواد و روش اجرا: این پژوهش یک مطالعه نیمه تجربی با طرح پیش آزمون-پس آزمون همراه با گروه کنترل و تخصیص غیر تصادفی نمونه ها بود که بر روی ۷۲ مادر دارای نوزاد نارس بستری در بخش مراقبت های ویژه نوزادان بیمارستان مهدیه تهران انجام شد. مادران گروه مداخله علاوه بر مراقبت های روتین هشت جلسه تمرین ذهن آگاهی را به صورت جلسات حضوری گروهی و مجازی دریافت کردند. مادران گروه کنترل مداخله جدیدی را دریافت نکردند. جهت جمع آوری اطلاعات از دو پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختی و مقیاس استرس والدینی مایلز استفاده شد. پرسشنامه ها قبل و یک ماه بعد از مداخله که همزمان با جلسه آخر تمرینات ذهن آگاهی بود تکمیل شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه ۲۶ و آزمون های آماری توصیفی و استنباطی شامل میانگین، انحراف معیار، فراوانی، درصد، کای دو، تی مستقل و تحلیل کوواریانس تک متغیره استفاده شد. یافته ها: قبل از اجرای مداخله، میانگین و انحراف معیار نمره استرس مادران در دو گروه کنترل و آزمون به ترتیب ۱۷/۲۵ ± ۸۸/۹۲ و ۲۵/۶۹ ± ۸۳/۴۸ بود و تفاوت معناداری بین دو گروه وجود نداشت (P> ۰.۰۵). پس از مداخله، میانگین و انحراف معیار نمره استرس مادران در دو گروه کنترل و آزمون به ترتیب ۱۳/۴۱ ± ۷۴/۱۵ و ۱۲/۲۳ ± ۴۷/۴۳ بود و تفاوت معناداری بین دو گروه مشاهده شد (P< ۰.۰۵). نتایج تحلیل کوواریانس تک متغیره نشان داد که تمرینات ذهن آگاهی سبب کاهش معنادار استرس مادران گروه مداخله در مقایسه با گروه کنترل با اندازه اثر بزرگ شد (P<۰.۰۵ , ۰.۷۸۱ηp۲=). نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که استفاده از تمرینات ذهن آگاهی می تواند مداخله ای موثر جهت کاهش استرس مادران نوزادان نارس باشد. مدیران پرستاری و مسئولان مراکز بهداشتی درمانی می توانند استفاده از تمرینات ذهن آگاهی را جهت کاهش استرس والدین در محیط های پرتنش همچون بخش مراقبت های ویژه مدنظر قرار دهند.

Keywords:

mindfulness , premature infant , mother , stress , ذهن آگاهی , نوزاد نارس , مادر , استرس