شرح احوال معافا بن اسماعیل موصلی شافعی و کتابش انس المنقطعین الی عباده رب العالمین

یکی از عارفان سده ششم و هفتم هجری قمری، معافا بن اسماعیل موصلی شافعی(۵۵۱ ۶۳۰ ق) است. وی دارای آثار متعددی به عربی در فقه و حدیث و تفسیر و عرفان بوده است. اثر مهم وی در عرفان «انس المنقطعین الی عباده رب العالمین» نام دارد. این کتاب شامل ۳۰۰ باب است که در هر باب دست کم یک حدیث و یک حکایت و یک قطعه شعر مندرج شده است. متن اصلی کتاب «انس المنقطعین الی عباده رب العالمین»، در قالب یک مقدمه، ۳۰۰ حدیث شریف نبوی، ۳۰۰ حکایت و حدودا ۱۱۲۱ بیت شعر و یک خاتمه در خصوص منزلت و عظمت پیامبر اسلام محمد مصطفی(ص)، و بیان شرحی مختصر از احوال و صفات ایشان سامان یافته است. ساختار کلی کتاب بدین صورت است که درباره یک موضوع اخلاقی، عرفانی، فقه و کلامی، یک حدیث و نیز گاه آیاتی چند از قرآن، یک حکایت و اشعار مختلف آورده شده و همه حکایات و اشعار مرتبط با حدیث، ذیل آن نقل شده است. از این کتاب نسخه های خطی بسیاری باقی مانده است. این نوشتار همراه با نگاه اجمالی به زندگی و آثار و اندیشه­های معافا، به معرفی مختصر مهم­ترین ویژگی­های کتاب پرداخته است.

Keywords:

انس المنقطعین الی عباده رب العالمین , معافا بن اسماعیل موصلی شافعی , عرفان