نگرشی بر معماری حمام های صفوی مازندران

بناهای عام المنفعه در شهرهای دوران اسلامی ، اهمیت بسیاری دارند و بخشی از سازمان فضایی و کالبدی این شهرها محسوب می شوند. با توجه به اهمیت طهارت و نظافت در فرهنگ اسلامی و وجود آیات وشعارهای مختلف درباره این موضوع ،گرمابه -ها به عنواندسته ایاز بناهای عام المنفعه ، یکی از فضاهای بسیار مهمدر سنت شهرسازی اسلامی به شمار می آیند. بر اساس منابع تاریخی ، از دوران اولیه اسلامی حمام های متعددی در شهرهای گوناگون بنا شده اند. اما اطلاعات موجود از معماری حمام های صدر اسلام تا قبل از دوران صفوی بسیار اندک و تنها مبتنی بر متون تاریخی و نتایج کاوش در این گونه شهرها است ؛ در حالی که در دوره صفوی عصر شکوفایی حمام های ایران با آثار بسیاری از این نوع بنا، مواجه هستیم (کیانی ، ۱۳۸۶: ۲۴۸). این مقاله به بازشناسی و معرفی ویژگی های کالبدی گرمابه های مازندران در دوره صفوی می پردازد. بدین منظور، چند باب از گرمابه های این دوره برگزیده شده و از لحاظ تعداد، سلسله مراتب و سیرکولاسیون،مساحت ،ابعاد و تناسبات فضاها؛ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. در این پژوهش از روش تاریخی تحلیلی - استفاده شده و گردآوری داده ها به صورت اسنادی و میدانی بوده است . رویکرد مطالعاتی به کار گرفته شده در این پژوهش ، معماری اجتماعی می باشد.

Keywords:

معماری اسلامی , حمام , عصر صفوی , مازندران