بررسی و تحلیل عناصر داستانی در افسانه های تخیلی بختیاری (مطالعه موردی: قصه گنجشک به لهجه محلی فارسانی)

افسانه های بختیاری با گویشی ساده و نزدیک به زبان فارسی و با تلفیقی از زبان محلی روایت می شوند. این در حالی است که در بیان وجوه دیگر ادبیات عامه؛ یعنی زبان زدها و ضرب المثل ها، افسانه ها و قصه ها، پایه اصلی در روایت، گویش منطقه مورد نظر است. قصه های بختیاری علاوه بر نزدیکی زبانی با افسانه های مناطق مرکزی ایران، از شباهت معنایی و ساختاری برخوردارند؛ به طوری که با انجام تغییراتی اندک در این افسانه ها، می توان اغلب آن ها را به متل هایی قابل فهم برای شنوندگان و مخاطبان دیگر مناطق تبدیل کرد. جمع آوری این گونه قصه ها گذشته از اهمیتی که در زمینه مردم شناسی، جامعه شناسی، تاریخ اجتماعی اقوام و ... دارد، از نظر زبانی؛ یعنی دربرگرفتن نحو، واژگان و نوع تلفظ آ ن ها، از اهمیت شایانی برخوردار است؛ چراکه با حفظ و ضبط این قصه ها می توان ساختار نحوی، واژگان و تلفظ آن ها را ثبت کرد و در دوره ای که بیشتر گرایش به استفاده از زبان رسمی است و کم کم لهجه ها و گویش ها در حال نابودی هستند، از این طریق به حفظ لهجه ها و گویش های مختلف کمک کرد. بر همین اساس، در این پژوهش یکی از افسانه های محلی بختیاری (قصه گنجشک) به لهجه فارسانی جمع آوری و آوانویسی گردیده و سپس با استفاده از روش توصیفی و تحلیل محتوا، عناصر داستانی در این قصه، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. با توجه به از بین رفتن بسیاری از لهجه ها و گویش ها در عصر جدید، هدف از پژوهش پیش رو ضرورت حفظ این گونه قصه ها و گویش مورد استفاده در آن هاست.

Keywords:

عناصر داستانی