مبانی کلامی اخلاق در منظومه نظری امام خمینی(ره)

مهم ترین وظیفه علم کلام تبیین و تحکیم باورهای دینی و پاسخگویی به شبهات است. پژوهش حاضر با توجه به جایگاه ویژه اخلاق در پارادایم اسلام درصدد پاسخگویی به پربسامدترین سوال حوزه اخلاق یعنی مبنا و ملاک ارزش اخلاقی است. در پاسخ به این سوال سه پارادایم اخلاقی وظیفه ­گرایی، فضیلت­ گرایی و غایت­ انگاری شکل گرفته است. تبیین دیدگاه کلامی امام خمینی در پاسخ به سوال فوق، به عنوان یکی از شناخته ­شده ­ترین دانشمندان اسلامی که اقبال جهانی، معطوف ایشان ­است، می ­تواند نقش بی ­بدیلی در تبیین بنیادهای اسلامی اخلاق و زیست اخلاقی داشته باشد. لذا پژوهش حاضر با هدف تبیین مبانی کلامی اخلاق در منظومه نظری امام خمینی انجام شده است. روش پژوهش، تحلیل مضمون ­است؛ بنابراین ابتدا مبانی کلامی، استقصا و استخراج شده اند سپس با رویکرد اخلاقی، تحلیل مضمون صورت گرفته است. یافته ­ها: مطابق دیدگاه امام خمینی، بنیاد پارادایم اخلاقی اسلام، بر هر سه محور وظیفه­ گرایی، فضیلت­ گرایی و غایت­ انگاری، توامان استواراست و پشتیبانی تکوینی و تشریعی اسلام از زیست اخلاقی، موجب ضمانت و معناداری آن می­ گردد. نتایج حاصل بیانگر آن است که برای داشتن جامعه اخلاقی، غنی ­سازی سامانه معرفتی افراد در حوزه­ های خداشناسی به ویژه صفات الهی، جهان­ شناسی در دو سطح دنیوی و اخروی، انسان­ شناسی و تبیین چگونگی تاثیر رفتار اخلاقی انسان بر فرجام او لازم و ضروری است.

Keywords:

اخلاق , کلام , مبانی کلامی اخلاق , امام خمینی , تحلیل مضمون