تحلیلی بر آموزه های مهدویت با رویکرد ربوبیت الهی از نگاه قرآن کریم (مطالعه موردی آموزه کرامت انسانی)

آن چه در تبیین فلسفه تاریخ از دیدگاه اسلام اهمیت بسیار دارد، جایگاه اندیشه مهدویت در نگاه تاریخی اسلام است. مهم ترین ویژگی آموزه مهدویت در تبیین حرکت تاریخی و سیر تکاملی آن نقش اراده های انسانی در حرکت تکاملی تاریخ است. اگر چه حرکت تاریخ، حرکت عالم به سمت نقطه پایانی خودش در همین دار دنیا به سمت عصر ظهور است و این حرکت هم حرکتی است که اراده های انسانی در آن نقش ایفا می کنند ولی معنای این سخن این نیست که اراده های انسان های متعارف، اراده های محوری در حرکت تاریخ به سمت صلاح هستند. بلکه در محور کل، در جبهه حق، ربوبیت خداوند متعال است و در درون این جبهه هم اراده ولی الله اصلاح کل است و ولایت آن ها و ظهور هدایت و سرپرستی آنهاست که تاریخ را به نقطه مطلوب خودش می رساند. اندیشه مهدویت از جمله سنت های قطعی و تخلف ناپذیر اسلام است و از نظر ماهیت، جزو سنت های «مقید»، از نظر رویکرد جزو سنت های «تبعی» و از لحاظ کارکرد، جزو سنت های «اجتماعی» به شمار می آید؛ زیرا تحقق اندیشه مهدویت و بروز و ظهور آن، متکی به رفتار و کردار بشر بوده و اراده و اختیار بشر در فعلیت بخشی به آن، نقش موثر دارد. در این پژوهش، محقق، به روش تحلیل محتوایی و تجزیه و تحلیل داده ها و یافته های خود پرداخته است. از جمله این یافته ها، اینکه، احیای آموزه ی کرامت و ارزش های انسانی در پناه حکومت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) را می توان این گونه برشمرد و در این قلمروها بررسی کرد: الف- احیای کرامت های ذاتی انسان-ب- احیای مکارم اخلاقی-ج- کرامت اجتماعی و رفع ظلم و تبعیض و فساد نتیجه اینکه، در عصر ظهور، اقسام کرامت احیا شده و انسان حقوق مادی و معنوی خویش را باز می یاید. البته باید توجه داشت این همه، در صورتی است که انسان به اوج بندگی و عبودیت رسیده و در پناه و سایه سار حکومت ولی عصر و حجت خدا (عجل الله تعالی فرجه الشریف) به آن درجه از رشد و کمال و آگاهی رسیده باشد که مدنظر آن حضرت است. آن چه در تبیین فلسفه تاریخ از دیدگاه اسلام اهمیت بسیار دارد، جایگاه اندیشه مهدویت در نگاه تاریخی اسلام است. مهم ترین ویژگی آموزه مهدویت در تبیین حرکت تاریخی و سیر تکاملی آن نقش اراده های انسانی در حرکت تکاملی تاریخ است. اگر چه حرکت تاریخ، حرکت عالم به سمت نقطه پایانی خودش در همین دار دنیا به سمت عصر ظهور است و این حرکت هم حرکتی است که اراده های انسانی در آن نقش ایفا می کنند ولی معنای این سخن این نیست که اراده های انسان های متعارف، اراده های محوری در حرکت تاریخ به سمت صلاح هستند. بلکه در محور کل، در جبهه حق، ربوبیت خداوند متعال است و در درون این جبهه هم اراده ولی الله اصلاح کل است و ولایت آن ها و ظهور هدایت و سرپرستی آنهاست که تاریخ را به نقطه مطلوب خودش می رساند. اندیشه مهدویت از جمله سنت های قطعی و تخلف ناپذیر اسلام است و از نظر ماهیت، جزو سنت های «مقید»، از نظر رویکرد جزو سنت های «تبعی» و از لحاظ کارکرد، جزو سنت های «اجتماعی» به شمار می آید؛ زیرا تحقق اندیشه مهدویت و بروز و ظهور آن، متکی به رفتار و کردار بشر بوده و اراده و اختیار بشر در فعلیت بخشی به آن، نقش موثر دارد. در این پژوهش، محقق، به روش تحلیل محتوایی و تجزیه و تحلیل داده ها و یافته های خود پرداخته است. از جمله این یافته ها، اینکه، احیای آموزه ی کرامت و ارزش های انسانی در پناه حکومت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) را می توان این گونه برشمرد و در این قلمروها بررسی کرد: الف- احیای کرامت های ذاتی انسان-ب- احیای مکارم اخلاقی-ج- کرامت اجتماعی و رفع ظلم و تبعیض و فساد نتیجه اینکه، در عصر ظهور، اقسام کرامت احیا شده و انسان حقوق مادی و معنوی خویش را باز می یاید. البته باید توجه داشت این همه، در صورتی است که انسان به اوج بندگی و عبودیت رسیده و در پناه و سایه سار حکومت ولی عصر و حجت خدا (عجل الله تعالی فرجه الشریف) به آن درجه از رشد و کمال و آگاهی رسیده باشد که مدنظر آن حضرت است.

Keywords:

قرآن کریم , آموزه های مهدویت , اصل کرامت انسانی , تجلی عصر ظهور , ربوبیت الهی