پایش تغییرات ساختاری در مقیاس زمانی- فضایی بیوم زاگرس ایران با استفاده از مبانی بوم شناسی سیمای سرزمین

اطلاع از روند تغییر الگوهای ترکیب محتوایی و چیدمان فضایی ساختار اکوسیستم در مقیاس فضایی سیمای سرزمین بیوم ها، جهت مدیریت بهینه آن ها در گذر زمان حایز اهمیت است. در پژوهش حاضر، مطابق با مدل مفهومی برگرفته از اصول بوم شناسی سیمای سرزمین، شامل: ساختار، عملکرد و تغییر در مقیاس مکانی، تغییرات چیدمان فضایی عناصر سیستم سیمای سرزمین بیوم زاگرس ایران با مطالعه ۲۶ حوضه آبخیز منتهی به استان کهگیلویه و بویر احمد انجام شد. تصاویر سنجنده هایTM و OLI /TIRS ماهواره ای لندست ۵ و ۸ برای سال های ۱۹۸۷ و ۲۰۱۷ پیش پردازش شد و باندهای مناسب با استفاده از آزمون تجزیه مولفه های اصلی انتخاب شد و طبقه بندی کاربری اراضی با استفاده از دو روش حداکثر احتمال (MLE) و شبکه عصبی مصنوعی پرسپترون (MLP) با ۷ لایه ورودی، ۶ لایه میانی و ۵ لایه خروجی انجام گرفت. اعتبار سنجی و انتخاب کاربری مناسب با مقایسه ضرایب کاپای کلی، صحت کلی، خطای کاهنده و خطای فزاینده بررسی شد. کاربری اراضی طبقه بندی شده روش MLP، با توجه به قدرت تفکیک عوارض و صحت بیشتر، انتخاب گردید و بارز سازی زمانی- مکانی تغییرات انجام شد. نتایج نشان می دهد بیشترین میزان کاهش اراضی بین سال های ۲۰۱۷- ۱۹۸۷ در کاربری اراضی جنگلی و بیشترین میزان افزایش در کاربری مرتع دیده می شود. مساحت کاربری های منابع آب و طبقه انسان ساخت، دو برابر شده است. گر چه توسعه های انسان ساخت نقش کمتری در این تغییرات دارند، لیکن آثار اقدامات انسانی، به خصوص تغییر اراضی جنگلی به کشاورزی و همچنین ساخت سدهای بزرگ، بسیار وسیع بوده است. از این رو مدیریت مبتنی بر مبانی بوم شناسی سیمای سرزمین در ارتباط فی مابین ساختارشناسی، عملکردشناسی و تغییرپذیری می تواند در جهت پایداری دارایی های طبیعی و تنوع زیستی بیوم زاگرس ایران مورد استفاده قرار گیرد.

Keywords:

جنگل های زاگرس , شبکه عصبی مصنوعی , ساختار اکوسیستم , بوم شناسی سیمای سرزمین , سنجش از دور