ارزیابی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک برخی از رویشگاههای طبیعی بادام کوهی ( Amygdalus(scoparia Spach. در جنوب ایران

بادام تلخ با نام علمی Amygdalus scoparia یک گونه مرتعی دارویی چند منظوره و چند ساله بوده که به خانواده گل سرخیان (Rosaceae) تعلق دارد. این گونه به طور طبیعی در مناطق خشک و نیمه خشک ایران می روید. با توجه به اینکه در سالهای اخیر به دلیل ارزش اقتصادی و صادراتی این گونه ، زیستگاه های طبیعی آن مورد بهره برداری بی رویه قرار گرفته است و همچنین به دلیل تغییرات اقلیمی و خشکسالی های گسترده چند سال گذشته و همچنین برداشت از این طریق ، روند فرسایش خاک در زیستگاههای طبیعی آن تسریع شده است . لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی ۱۵ ویژگی فیزیکوشیمیایی خاک رویشگاههای اصلی بادام تلخ از استانهای هرمزگان و فارس شامل بخون، هماگ، سیخوران، سروستان و فسا انجام شد. ویژگی های اقلیمی هر رویشگاه طبیعی مانند ارتفاع از سطح دریا، میانگین دمای سالانه ، حداقل و حداکثر دما و میانگین بارندگی سالانه ثبت شد. از هر رویشگاه سه نمونه خاک از عمق ۳۰-۰ سانتی متری برداشت شد. درصد خاک رس، سیلت ، ماسه ، pH، هدایت الکتریکی (EC )، کربن آلی ، فسفر قابل جذب، پتاسیم قابل جذب، نیتروژن کل ، کربنات کلسیم معادل ( (CCE، آهن قابل جذب، روی قابل جذب، منگنز قابل جذب و مس قابل جذب اندازهگیری شدند. نتایج نشان داد که این گونه در خاکهای با بافت لومی و لومی رسی با اسیدیته ۰/۸ تا ۵/ ۸ و هدایت الکتریکی ۴۶/۰ تا ۵۳/۳ دسی زیمنس بر متر رشد می کند. علاوه بر این ، مشخص شد که A. scoparia در خاکهای غیر شور و شور (هدایت الکتریکی ۴۶/۰ تا ۵۳/۳ دسی زیمنس بر متر) پراکنش دارد. خاکی که این گونه در مناطق مورد مطالعه در آن رشد کرده بود از نظر محتوای پتاسیم قابل دسترس (۱۰۶ تا ۲۲۰ میلیگرم بر کیلوگرم) ضعیف بود. بیشترین غلظت آهن قابل جذب (۹۸/۳ میلی گرم بر کیلوگرم) در رویشگاه سیخوران، روی قابل جذب (۷۸/۰ میلی گرم بر کیلوگرم) در رویشگاه فسا، منگنز قابل جذب (۴۳/۷ میلی گرم بر کیلوگرم) در رویشگاه سیخوران و مس قابل جذب (۹۳/۰ میلی گرم بر کیلوگرم) در رویشگاه سیخوران مشاهده شد. در زیستگاه سروستان از طرفی کمترین غلظت آهن قابل جذب (۸۷/ ۲ میلی گرم بر کیلوگرم) در رویشگاه سروستان، روی قابل جذب (۲۸/۰ میلی گرم بر کیلوگرم) در رویشگاه سیخوران و منگنز قابل جذب (۰۹/۴ میلی گرم بر کیلوگرم) در رویشگاه فسا بود. همچنین کمترین مقدار مس قابل جذب ) ۰/۴۳ میلی گرم برکیلوگرم دررویشگاه فسا به دست آمد بارندگی تبخیر و تعرق زیاد و بهره برداری غیر اصولی، وضعیت زیستگاه ها به شدت شکننده بوده و منجر به ناپایداری این اکوسیستمها خواهد شد.

Keywords:

بادام تلخ , حفاظت , خاک , رویشگاه طبیعی , گیاهان دارویی