تحلیل نقش بازیگران کلیدی (عمومی و خصوصی) در بازآفرینی محلات شهری (مطالعه موردی: محله سراب مشهد)

سابقه و هدف: یکی از مهم ترین و پیچیده ترین تحولات اجتماعی جهان در نیم قرن اخیر توسعه شهرنشینی است که به تبع آن دگرگونی در ساختار کالبدی و اقتصادی شهرها شده و اهمیت بازآفرینی بافت های فرسوده و ناکارآمد بیش ازپیش موردتوجه قرار گرفته است. بازآفرینی شهری از پتانسیل های موجود در مناطق فرسوده و مشارکت گسترده نهادهای عمومی و خصوصی با صرف کمترین بودجه استفاده می کند تا حیات اجتماعی و رونق اقتصادی را به بافت باز گرداند. مواد و روش ها: این پژوهش بر حسب هدف، کاربردی و از لحاظ روش توصیفی- تحلیلی و روش جمع آوری اطلاعات مبتنی بر منابع کتابخانه ای و پرسشنامه می باشد. همچنین جامعه آماری این پژوهش شامل متخصصان و نخبگان حوزه برنامه ریزی شهری می باشد. جهت شناسایی و تدوین راهبردهای بازآفرینی محلات شهری از مدل SWOT و برای رتبه بندی راهبردهای خروجی آن از مدل QSPM در قالب ارزیابی موقعیت داخلی و خارجی بهره گرفته شد. پس از تحلیل اطلاعات، پرسشنامه ی آینده پژوهی تهیه و پس از پاسخگویی متخصصان با استفاده از نرم افزار Mactor برای شناسایی بازیگران کلیدی و نقش آنها در رابطه با راهبردهای مذکور اقدام شد. نتایج و بحث: یافته های پژوهش ۶ استراتژی را در حالت تدافعی به ترتیب اولویت نشان داده و در تحلیل رفتار بازیگران کلیدی نسبت به استراتژی های یاد شده بیانگر نقش شهرداری از جمله برنامه ریزی، نهادسازی، تامین مالی و اجرا و سازمان های شبه دولتی با بیشترین تاثیرگذاری است که از میان آنها، آستان قدس و اوقاف به عنوان کلیدی ترین و تاثیرگذارترین بازیگر بر حوزه های مختلف اجتماعی، اقتصادی،فرهنگی،سیاسی و فضایی-کالبدی بوده اند. در ادامه مسیر میزان اصرار بازیگران (موافقت آن ها) با استراتژی های یاد شده در زمینه بازآفرینی محله نشان می دهد، بیشترین اصرار بازیگران با استراتژی هایی نظیر بهره گیری از موقعیت قرارگیری به لحاظ دسترسی و قیمت ابنیه جهت ایجاد اشتغال های جدید و استفاده از زمین های بایر و اراضی متروکه در جهت پاسخگویی به کمبودهای محله به خصوص فضای سبز می باشد و کمترین آن استفاده از جمعیت تحصیلکرده و جوان و متخصص محله در امور برنامه ریزی و بازآفرینی محله و توجه بیشتربه نفوذ پذیری محله، ازطریق ساماندهی شبکه معابر می باشد. همچنین با توجه به مقدار فاصله بازیگران از یکدیگر که میزان همگرایی آنان را نشان می دهد می توان اشاره داشت شهرداری، سازمان های شبه دولتی (آستان قدس، اوقاف و..) و سازمان عمران و بازآفرینی فضاهای شهری از هم گرایی قابل توجهی با یکدیگر برخوردارند. نتیجه گیری: با همکاری و ارتباط تنگاتنگ بین شهرداری ها به عنوان محور اصلی اقدامات اجرایی در مدیریت شهری و سازمان های شبه دولتی از جمله آستان قدس و اوقاف می توان شاهد تسریع در بازآفرینی بافت های ناکارآمد و فرسوده بود. ضمنا اصرار بازیگران به موقعیت قرارگیری محله سراب در شهر مشهد به لحاظ دسترسی و قیمت ابنیه جهت ایجاد اشتغال های جدید به اهمیت بعد اقتصادی در اقدامات بازیگران نسبت به امور بازآفرینی را تاکید می کند تا در کنار استفاده از پتانسیل های موجود به اهداف غایی دست یابند. در این راستا همگرایی شهرداری، سازمان های شبه دولتی (آستان قدس، اوقاف و..) و سازمان عمران و بازآفرینی فضاهای شهری بیانگر اشتراک نظر نسبی و همپوشانی بیشتر آنان در خصوص آینده متصور برای استراتژی های مطرح شده در این رابطه می باشد.

تحلیل نقش بازیگران کلیدی (عمومی و خصوصی) در بازآفرینی محلات شهری (مطالعه موردی: محله سراب مشهد) Keywords:

محله سراب , بازآفرینی , بازیگران کلیدی , مکتور