(واکاوی بحران آب بر صنعت گردشگری منطقه سیستان)

صنعت گردشگری به عنوان بزرگترین و متنوع ترین صنعت در دنیا به حساب می آید. بسیاری از کشورها این صنعت پویا را به عنوان منبع اصلی درآمد، اشتغال و رشد بخش خصوصی و توسعه ساختار زیربنایی می دانند. گردشگری عمده ترین، موثرترین و اشتغال زا ترین زیر بخش خدمات بازرگانی می باشد. در گردشگری، آب هم یک منبع حیاتی برای بسیاری از مقصدهای گردشگری می باشد. بسیاری از جاذبه های طبیعی که آب در آن یک عنصر ضروری است، به عنوان کلید بخش گردشگری و منبع اشتغال و درآمد در سراسر جهان می باشد. بحران آب می تواند بر بخش های مختلف اقتصاد از جمله گردشگری تاثیر بگذارد و جذابیت یک مقصد گردشگری می تواند به آن بستگی داشته باشد. کمبود آب به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک جهان از مسائل و مشکلات سده ی کنونی است. براساس پیش بینی هایی برای سال ۲۰۳۰، حدود۴۷درصد از جمعیت جهان، در مناطقی با کمبود آب زندگی خواهند کرد. از طرفی نیز رودها مرز سیاسی نمی شناسند و این واقعیت، موقعیت منحصر به فرد و پیچیده ای را برای ایران و رودهای مرزی اش رقم زده است که یکی از حساس ترین آنها در رابطه با آب های مرزی ایران و افغانستان است. از جمله اختلافات بر سر آب رودخانه هیرمند که از افغانستان سرچشمه گرفته و به تالاب هامون ایران سرازیر می شود. ایران و افغانستان بارها پای میز مذاکره رفته اند و قراردادهای مختلفی منعقد کردند که تاثیرات چندانی بر روی مسئله بحران آب درمنطقه سیستان نداشته است. اهمیت دیپلماسی آب در سیاست خارجی ایران در قبال همسایگانش با توجه به مرزهای طولانی ایران با قره قوم با ترکمنستان و افغانستان، پترگان-خواف با افغانستان، هامون هیرمند با افغانستان و پاکستان و هامو ن مشکیل و رابچ - باهوکلات با پاکستان، آشکار می شود. نتایج نشان می دهد که هیرمند تنها منبع تامین کننده آب منطقه سیستان است. حجم کم آب رودخانه موجب شده که مردم به دلیل وابستگی مستقیم و غیرمستقیم به هیرمند شغل و درآمد خود را ازدست بدهند و همچنین مهاجرت گسترده از منطقه سیستان، از بین رفتن اقتصاد محلی، کاهش جذب گردشگر، خشکی تالاب هامون و ... را در برداشته است.

Keywords:

صنعت گردشگری , بحران آب , منطقه سیستان , دیپلماسی آب , تالاب هامون , رود هیرمند