مطالعه توصیفی-تحلیلی نقوش هندسی در تزئینات معماری مسجد جامع وکیل شیراز

مطالعه توصیفی-تحلیلی نقوش هندسی در تزئینات معماری مسجد جامع وکیل شیرازمسجد جامع وکیل شیراز، به عنوان شاخص ترین بنای مذهبی دوره زندیه در تاریخ هنر و معماری اسلامی ایران شناخته می شود. زیباترین و مستحکم ترین مسجدی است، که بعد از دوره صفویه در ایران ساخته شده است. این مسجد در طول تاریخ حیات خود بارها مرمت شده است. با توجه به پیشینه ساخت مسجد می توان دریافت که اجزای معماری این مسجد به سبب ساخت و ساز در دوره های مختلف در سبک تزئینات به ویژه درکاشی کاری، تفاوت ها و شباهت هایی وجود دارند. به همین جهت وجود سبک های مختلف در تزئینات هندسی مسجد دور از ذهن نیست. روش تجزیه وتحلیل نتایج حاصل از داده های این پژوهش کیفی (توصیفی-تحلیلی) و به روش گردآوری اطلاعات به صورت اسنادی  و میدانی است. هدف از این پژوهش شناخت و تحلیل، نقوش هندسی در تزئینات معماری مسجد است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهدکه نقوش هندسی در فضاهای مسجد علی رغم تنوع و فراوانی ظاهری، دارای ویژگی های مشترکی هستند و از الگوهای منسجم و مشابهی در طراحی پیروی می کنند. نقوش هندسی غالبا دارای انسجام است، غالب نقوش هندسی گره های کند هستند. از طرفی رنگ های به کاررفته در نقوش هندسی مسجد نیز دارای سبک و الگوی رنگی واحد و مشترکی است. تقریبا در تمامی سطوح مسجد ترکیب رنگی های روشن دیده می شود و رنگ های روشنی مانند سفید، زرد، آبی و صورتی غالب اند. به نظر می رسد این هماهنگی و انسجام در نقوش تزئینی مسجد به منزله الگوی واحد طراحی تزئینی مدنظر قرارگرفته است و مرمت ها و تعمیرات دوران بعد از زندیه در این مسجد با توجه به رعایت این الگوهای اصلی تزئینی دنبال شده است. به بیان دیگر باوجود تنوع و تفاوت های قابل مشاهده، شباهت در نوع و فنون اجرای نقوش مشهود است و نشان دهنده پیگیری و الگوبرداری از نمونه نقوش قدیمی تر مسجد و تجدید این نقش مایه ها به منظور حفظ انسجام و یکپارچگی نسبی تزئینات بناست.

مطالعه توصیفی-تحلیلی نقوش هندسی در تزئینات معماری مسجد جامع وکیل شیراز Keywords:

زندیه , مسجد وکیل , تزئینات معماری , سبک شناسی , نقوش هندسی