شناسایی رفتارهای تعدیلی و سازشی شهروندان اصفهان در مواجهه با جزایر حرارت شهری

مقدمه: با توسعه مناطق شهری و شهرنشینی، تغییرات قابل توجهی در پوشش زمین، زیرساخت ها و تراکم جمعیت رخ می دهد که باعث تغییرات در آب و هوا و اقلیم محلی می شود. این فرایند که به عنوان اثر جزیره گرمایی شهری شناخته می شود و به صورت عمده مسوول گرمایش شهری است. ساکنان شهری نقش مهمی در رویارویی با چالش های گرمایش شهری و پرداختن به اثر جزیره گرمایی شهری دارند. به عبارت دیگر، اقدامات جمعی تک تک ساکنان شهری تاثیر تجمعی بر گرمایش شهری دارد. هدف اصلی این مطالعه، شناسایی و مقایسه رفتارهای تعدیلی و سازشی انسان های شهر اصفهان در مواجهه با جزایر گرمایی است.مواد و روش ها: برای جمع­آوری اطلاعات از شهروندان، از روش اتفاقی- تصادفی استفاده شد و تعداد ۱۰۰ فرد از جمعیت شهر اصفهان برای این مطالعه انتخاب شدند. از افراد شرکت کننده خواسته شد تا اطلاعات ادراک خود از تغییرات اقلیمی، میزان دسترسی به زیرساخت­ های شهری و همچنین رویکردهای فردی مواجهه با دمای بالای تابستان را بیان کنند. میزان نزدیکی به زیرساخت های شهری به­ خصوص شبکه حمل و نقل شهری و پارک­ های سبز و همچنین رتبه اتخاذ دو دسته رفتارهای کاهش دهنده و سازگارشونده با دما در مقیاس لیکرت جمع آوری شد. پس از جمع­ آوری اطلاعات پرسش نامه و اطمینان از روایی و پایایی آن، آمار توصیفی اطلاعات برای تفسیر بهتر نتایج استفاده شد. از مدل رگرسیون خطی به منظور بررسی فاصله زمانی افراد از زیرساخت­ های شهری و رتبه­ ی اتخاذ رفتارهای متناسب با آن استفاده شد.نتایج: نتایج نشان داد که بیش­ترین تعداد افراد (۲۹ نفر) در فاصله سنی بین ۳۸ تا ۴۸ سال قرار داشتند. متوسط زمان رسیدن به اولین ایستگاه اتوبوس و مترو برای افراد موردنظر برابر با ۶۵/۲۱ دقیقه و به اولین پارک شهری برابر با ۳۵/۲۰ دقیقه به­ دست آمد. از بین رتبه ­های به دست آمده قطع اتصال وسایل برقی که از آن ها استفاده نمی­ گردد با متوسط ۸۳/۲ بالاترین عدد متوسط رتبه بین عوامل کاهش­ دهنده دما در بین ۱۰ سوال این زمینه را به خود اختصاص داد. همچنین استفاده از لباس ­های سازگار با دما مانند کلاه، پوشیدن لباس ­های متناسب با دما و ماندن در خانه در ساعات بسیار گرم روز از جمله عواملی بودند که بالاترین رتبه ­های اختصاص یافته از عوامل سازگارشونده با دما را به خود اختصاص دادند. نتایج رگرسیون خطی نیز نشان داد که نزدیکی به زیرساخت­ ها به شکل معنی­ داری بر رتبه­ هایی که شهروندان به رفتارهای انطباقی می­ دهند اثرگذار است.بحث: بر اساس نتایج این مطالعه، عملکرد بهینه افراد و بهبود اتخاذ روش های مقابله با دما در فصل تابستان به مجموعه ای از رویکردها چه در سطح فرد چه در سطح طراحی خانه و المان های مختلف آن و چه در زیرساخت های شهری که فرد با آن سروکار دارد نیاز است. اصفهان یکی از شهر­های خشک و نیمه خشک در مرکز ایران است که در سال های اخیر با مشکلات متعدد محیط زیستی به خصوص کمبود آب و افزایش دما در فصول گرم مواجه بوده است. این امر موجب شده تا تلاش های بی شماری برای افزایش تطابق با دما توسط گروه های اجتماعی و مدیریتی از بخش برنامه ریزی شهری تا شهروندان صورت بگیرد. چنان­چه فعالیت های صحیحی در خصوص انطباق با دمای افزایش یافته شهر صورت بگیرد می توان انتظار داشت تقابل با افزایش دما در سال های آینده با کم­ترین هزینه های محیط زیستی پذیرد. گرچه، بدون توجه به ادراک و شناخت شهروندان از این پدیده و عدم تلاش برای بهبود آن این امر بسیار دشوار است.

Keywords:

تغییرات اقلیمی , جزیره حرارتی شهری , رفتارهای تعدیلی , رفتارهای سازشی , اصفهان