آن چیزی که غالبا در میان رویکردهای سه گانه به
تنوع ادیان یعنی انحصارگرایی ، شمولگرایی و کثرتگرایی غایب است نگاهی مفهوم شناسانه به مفهوم
نجات و بررسی دلالت های متون دینی با نظر به آن مفهوم شناسی است بی اعتنایی به آن دلالت ها سبب شده تا از یک طرف ظرفیت ها و مقدورات متون دینی برای
نجات اصحاب ادیان دیگر نادیده گرفته شوند و غالبا در طول تاریخ شاهد نوعی نگاه انحصارگرایانه در میان دینداران باشیم و از رفط دیگر خود لمان دینی و شارحان اندیشه آنها درگیر ابهامی در انتخاب میان انحصارگرایی و شمولگرایی باشند و نتوان با قاطعیت از رویکرد دقیق و روشن آن عالمان دینی در این حوزه سخن گفت . این مفهوم شناسی به ما این امکان را می دهد تا با نظر به اصول اندیشه دینی ، از بالا نگاهی جامع به مجموعه آیات و روایات بیندازیم و دلالت های آنها را مورد سنجش و بررسی قرار دهیم . در آن صورت اگر نظام فکری برآمده از آیات و روایات، موید نظری بودند آنگاه می توان آنچه در ظاهر خلاف آن اصول و لوازم آنهاست را مورد تاویل قرار داد. در این نوشته در صدد آن هستیم که با واکاوی مفهوم
نجات و بررسی تنوع مفهومی موجود در آن، این امکان را فراهم سازیم تا رویکرد متفکران به این مقوله با سنخ خاص تلقی ای که از مفهوم
نجات دارند بازشناسی شود.