واکاوی حقوقی ضمانت اجرای تخلف از شرط نتیجه ، شرط صفت و شرط ابتدایی و بنایی

بی تردید با تحقق شرط نتیجه ، مقتضای عمل حقوقی ایجاد می گردد و در صورتی که این شرط، موجد حقی برای مشروط له باشد، از آن بهرهمند می گردد و در مقابل ، مشروط علیه ملزم به وفای به شرط از طریق ترتب آثار آن می گردد. در صورت معلق یا موجل بودن شرط، دربازه زمانی میان اشتراط تا حلول اجل یا حصول معلق علیه نیز التزام به شرط بر مشروط علیه واجب است . علی الاصول شرط نتیجه یا ابتدائا ممتنع است که محقق نمی گردد و خیار فسخ مشروط له را در پی دارد و یا قابل تحقق است و به صرف تراضی و همزمان با عقد حاصل می شود؛ لذا برای مشروط علیه امکان تخلف ارادی از تحقق آن وجود ندارد اما تخلف از ترتب آثار شرط نتیجه حاصله از سوی وی قابل تصور است که بسته به نوع شرط، ضمانت اجراهای قانونی خویش را به دنبال دارد. با توجه به مبانی فقهی از جمله آیات قرآن کریم و قواعد »العقود تابعه للقصود« و المومنون عند شروطهم « و مفهوم الغای خصوصیت از مبحث شرط صفت در طرفین عقد نکاح و مبانی حقوقی مثل اصل حاکمیت اراده و آزادی قراردادی و مستفاد از مواد ۱۰، ۲۰۱، ۲۳۵ و ۱۱۲۸ قانون مدنی می توان نتیجه گرفت که شرط صفت در طرفین قرارداد در عقد بیع دارای سه فرض است : ۱- تخلف از آن به علت عدم تبعیت عقد از قصد، موجب بطلان عقد می شود .۲ -تخلف از آن، خیار فسخ ایجاد می کند۳- در صورتی که وصف مورد شرط، قید قرارداد نباشد و تنها عنوان داعی و انگیزه در انشای عقد داشته باشد تا زمانی که در قلمرو تراضی طرفین قرارداد به طور صریح یا ضمنی وارد نگردد، هیچ ضمانت اجرایی ندارد و صحیح است . شروط ابتدایی در صورتی که مورد قبول طرف دیگر قرار گیرد مصداق یک قرارداد نامعین بوده که با وجود ماده ۱۰ قانون مدنی در لازم الاجرا بودن آن شکی وجود نخواهد داشت . مبلغی که به عنوان وجه الزام در مصادیق شروط ابتدایی برای جلوگیری از تخلف طرف دیگر قرارداد از اجرای تعهد خود در نظر گرفته می شود، ضمانت اجرایی مناسب برای این گونه از شروط می باشد. باید گفت ؛ شروط بنایی الزام آورند، چون به منزله جزء و قید معنوی عقد هستند و اگر شرط بنایی را درست ندانیم باید حکم به بطلان عقد کنیم . شروط ابتدایی لازم الوفاء نیستند؛ زیرا یک نوع وعده میباشند و عموم ادله شروط شامل آنها نمی شود.

Keywords:

تخلف از شرط , شرط نتیجه , شرط صفت , شرط ابتدایی .