بررسی عوامل و راهبردهای موثر در بهبود درآمدزایی پایدار دهیاری ها در مناطق روستایی (مطالعه موردی: منطقه سربیشه)

دهیاری یک نهاد عمومی غیردولتی با شخصیت حقوقی مستقل در روستاها است. از مهمترین مسائل مربوط به آنها از زمان شکل گیری تاکنون، موضوع درآمدزایی پایدار است. در این زمینه شاخص های اجتماعی و اقتصادی زیادی وجود دارد که می توانند در وضعیت نهاد دهیاری به ویژه درآمدزایی پایدار موثر باشند. هدف اصلی تحقیق بررسی عوامل موثر در افزایش درآمد دهیاریها و ارائه راهبردهای تاثیرگذار در این زمینه به صورت مطالعه موردی در شهرستان سربیشه است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و داده ها به روش پیمایشی از طریق ابزار پرسش نامه جمع آوری شد. جامعه آماری تحقیق را ۱۹۳۱ خانوار در ۳۰ روستای دارای دهیاری در بخش مرکزی شهرستان سربیشه و مدیران محلی تشکیل داده اند. حجم نمونه در سطح سرپرستان خانوار بر اساس فرمول کوکران بالغ بر ۳۲۰ نفر محاسبه و در سطح مدیران محلی و کارشناس نیز ۷۵ نفر(دهیاران، شوراهای اسلامی و کارشناسان) انتخاب شدند. حجم نمونه در این تحقیق ۳۹۵ نفر بوده است. نتیجه آزمون نشان داد که نهاد دهیاری با سطح معناداری کمتر از ۰۵/۰ در زمینه شاخص توانمندسازی مردم ناموفق بوده است. همچنین شاخص سرمایه اجتماعی در سطح کمتر از ۰۵/۰ و اختلاف میانگین(۵۹۵/۰) در بهبود درآمدزایی دهیاری ها موثر است. نتیجه بررسی انواع درآمدهای محلی نشان داد که دریافت بهای خدمات با اختلاف میانگین مثبت ۲۴/۱ در سطح کمتر از ۰۵/۰ در افزایش درآمد دهیاری ها، بیشترین نقش را دارند. نتیجه رگرسیون تایید کرد که سه مولفه توانمندسازی، سرمایه اجتماعی و درآمدهای محلی، توان تبیین بیش از ۷۶ درصد تغییرات در زمینه بهبود درآمدزایی دهیاری ها در آینده را دارند. از مهمترین راهبردهای بهبود درآمدزایی دهیاری ها می توان به راهبرد زیرساختی-آموزشی، اخذ عوارض، ایجاد شرکت تعاونی و توسعه گردشگری است.

Keywords:

Dehyari institution , revenue generation , Strategies , Sarbisheh region