رویکرد دینی دارالعلوم دیوبند در افغانستان

رویکرد دارالعلوم دیوبند بر می گردد به اندیشه ای دینی سه شخصیت: شاه ولی الله دهلوی، شاه عبدالعزیز دهلوی و سید احمد باریلی. نام این دارالعلوم از شهر دیوبند گرفته شده و در ۳۰ می ۱۸۶۷، توسط مولانا محمد قاسم نانوتوی و رشید احمد گنگوهی در ناحیه سهارنپور، واقع در ۱۵۰ کیلو متری شمال دهلی بنا نهاده شد. مساله پژوهش حاضر این است که از چه زمانی رویکرد دیوبندی در افغانستان شکل گرفت و کدام عوامل در گسترش دیوبندی گری در میان مردم آن کشور نقش داشته است؟ در این نوشتار مدعای اصلی مورد نظر این است که نفوذ رویکرد دیوبندی نقش قابل ملاحظه در افراطی گری دینی مردم افغانستان داشته و تسامح دینی آنان را تهدید کرده است. این پژوهش با روش کیفی و شیوه ی توصیف و تحلیل در پی گردآوری داده ها می باشد. نگارنده در برخورد به مراجع مختلف درباره دارالعلوم دیوبند به این نتیجه رسیده است که افغانستانی ها از زمان تاسیس دارالعلوم دیوبند جزء طلاب اصلی آن به شمار می رفتند. در پایان اولین سال تاسیس دیوبند که تعداد طلاب به ۷۸ نفر می رسید ۵۸ تن آن افغانستانی و پنجابی بودند. اشغال افغانستان توسط شوروی سابق و جهاد علیه آنان باعث گردید دینداری مردم افغانستان با ایدیولوژی مجاهدان عربستان، اخوانی های مصر و دیوبندی های پاکستان پیوند بخورد و به رویکرد جدیدی از دینداری بی انجامد. در حال حاضر، طالبان رویکرد دینی خود را متاثر از دیوبند و خود را راه روان تعالیم دیوبندی از نوع جهادی آن می دانند و از جایگاه حکومت دینی در پی اجراء احکام دین اند.

Keywords:

دیوبند , وهابیت , طالبان , پاکستان و افغانستان