تحلیل کنش گری زن در رمان بازگشت اثر گلی ترقی در چارچوب نظریه نقش گرایی هلیدی

زبان شناسی نقش گرایی، از گرایش های زبان شناسی نظری است که بر نقش اجتماعی و بافتی زبان تاکید می کند. نظریه نقش گرای مایکل هلیدی با تاکید بر فرانقش اندیشگانی، بینافردی و متنی کلام به واکاوی لایه های زیرین متن می پردازد. در پژوهش پیش روی، رمان بازگشت گلی ترقی با نگاهی انتقادی و بر پایه نظریه نقش گرایی هلیدی و از منظر فرانقش اندیشگانی بررسی و فرایندهای فعلی به کاررفته در آن تبیین شده است و بدین گونه، بسامد و کاربرد هرکدام از فرایندها مشخص می شود. پرسش اصلی پژوهش حاضر، بررسی بسامد و نوع کاربرد هریک از فرایندهای فعلی است تا نشان دهد این کاربرد فرایندهای فعلی چگونه در متن رمان منعکس شده اند. در واقع، هدف این پژوهش، بررسی کاربرد فرایندهای فرانقش اندیشگانی در شکل دهی به نظام معنایی زبان و چگونگی بازنمایی آن در بافت اجتماعی و فرهنگی در متن رمان است. بررسی فرایندهای ذهنی شخصیت اصلی رمان که در افعالی مانند اندیشیدن، فکرکردن، حس کردن، دیدن و... نمود یافته، دلالت بر نوعی احساس سرخوردگی شخصیت اصلی رمان دارد که به وجه وجودی شخصیتش تشخص می بخشد. فرایندهای رفتاری در افعالی مانند خواب دیدن، خواستن، تصمیم گرفتن و... بر فعال بودن شخصیت او دلالت دارد. فرایند مادی که در افعالی مانند خریدن، فروختن، نوشتن، رفتن و... نمود یافته، بر پویایی این شخصیت دلالت دارد. همچنین فرایندهای مادی و پس از آن، فرایندهای رفتاری، بسامد بیشتر و ذهنی، بسامد کمتر دارد. سیر فرایندها نیز از ذهنی به مادی است.

Keywords:

Michael Halliday , functional linguistics , ideational metafunction , women's activism , Goli Taraqi , The Return