نقد و تحلیل مکانیسم حاکم بر روساخت و ژرف ساخت ضرب المثل های رایج فارسی (با رویکرد کارکردگرایی ساختاری)

ضرب المثل ها، از عناصر فرهنگی موجود در جامعه هستند که مسیر اندیشه و تفکر عمومی را نشان می دهند. آن ها اغلب مفاهیم و پیام خود را با فشار و نفوذ زیادی بر کنشگران فرهنگی تحمیل می کنند. سوال این است که راز تاثیرگذاری و فشار کارکردی ضرب المثل ها از کجاست و سازوکارهای درونی و بیرونی حاکم بر ساختار آن ها چگونه است؟ با استفاده از روش کیفی، تحلیلی و کارکردگرایانه می توان گفت ضرب المثل هایی رایج و نافذ هستند که با طرح دوگانه های آشکار و تقابلی در روساخت، مخاطب را بی درنگ به قصه ای آشنا در زیرساخت هدایت کنند. انتقال ذهن مخاطب از نشانگان روساختی به دلالت ها و قصه های فرهنگی و زیر ساختی، هرچقدر آسان تر باشد، نفوذ آن ها بر مخاطب بی درنگ و بیشتر خواهد بود. قصه موجود در زیرساخت ضرب المثل ها با شکل دهی به قالب سازی و طرح واره ذهنی می تواند مانند یک اهرم فشار بر شنونده تاثیر بگذارد و به رشد شناختی، یادآوری و فهم سریع پیام کمک کند. روایت و قصه های فرهنگی موجود در زیرساخت ضرب المثل ها در جهت متقاعدسازی عمل می کنند. آن ها با تاکید بر ساخت گرایی اجتماعی، موجب جمع پذیری می شوند و همچنین با تاکید بر اصالت تصویرسازی و خلق نوعی از اجبار و ضرورت نمایشی، بر مخاطبان تاثیر فوری می گذارند.

Keywords:

ضرب المثل , روساخت , ژرف ساخت , کارکرد