جستاری در کشف پیوندهای ادب فارسی و عربی

مولانا در تصاویر هنری خود از آرایه های بیانی و فنون بلاغی در مثنوی معنوی بهره بسیار برده است؛ از جمله کنایه به عنوان ابزاری کارآمد در علم بیان، مورد توجه او قرار گرفته، بسیاری از سخنان خود را در قالب این شیوه بیانی مطرح ساخته است. در این پژوهش کنایه و کارکردهای تصویری آن، در مثنوی معنوی به شیوه توصیفی - تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته و سعی شده است رابطه کنایات مثنوی با کنایه های عربی مشخص و میزان شباهت و اشتراک این مقوله در مثنوی و ادب عربی مورد بررسی قرار گیرد. نتیجه این پژوهش مشخص می سازد که کنایه های موجود در مثنوی، شباهت بسیاری با کنایه های عربی دارد و از آنجا که کنایه های هر فرهنگ، اختصاص به همان فرهنگ دارد، این همسانی از نشانه های پیوند عمیق تاریخی، فرهنگی و تاثیر و تاثر دو زبان و فرهنگ عربی و فارسی در یکدیگر است. از دیگر سو قرائن و شواهد نشان می دهند که دست کم هشت مورد از کنایه هایی که در این مقاله به آنها اشاره شده ایرانی هستند و به همین سبب، برخلاف دیدگاه عمومی، با اطمینان تمام نمی توان ادعا کرد که بقیه آنها عربی هستند.

Keywords:

irony , Masnavi Ma’navi , Arabic literature , Effect and Influence , ‎Imaginary Element