نقش رجز در شاهنامه و کارکرد بلاغی آن

جان مایه اساسی شاهنامه، حماسه است و حماسه مبتنی بر کردار و گفتار قهرمانی است و هر دو غالبا در پیوند با صحنه کارزار اتفاق می افتند و تحقق هر کدام مستلزم به میدان آمدن هماوردان است و همرزمان قبل از اقدامات عملی باید باب گفت وشنود را بگشایند. پس اولین قدم، استفاده از زبان و گفت وگو است. یک نوع گفت و شنود، رجز و رجزخوانی است که به صورت شفاهی، کتبی و پیامی با مقاصد گوناگون بین هماوردان رد و بدل می شود. این رجزها از چشم اندازهایی گوناگون درخور توجه و مطالعه اند: ۱. آشکارسازی تکیه گاه های پهلوان؛ ۲. برانگیختن قهرمان به جنگ و اعتراض به درنگ؛ ۳. پرهیز از جنگ و ترغیب به درنگ؛ ۴. راهکارهای مناسب برای شناخت توانایی نیروها؛ ۵. بازتاب ارزش های اخلاقی و رعایت عفت کلام؛ ۶. چگونگی لحن و آهنگ کلام؛ ۷. چگونگی شکل گیری جان مایه رجزها؛ ۸. تقویت غرور ملی و حس وطن پرستی؛ ۹. چگونگی بهره گیری از فنون بلاغی و... . این نوشتار با ذکر شواهد شاخص تر، به بررسی و تحلیل اجمالی هرکدام از موارد پیش گفته با تاکید بر منش، بینش و روش شخصیت های شاهنامه می پردازد.

نقش رجز در شاهنامه و کارکرد بلاغی آن Keywords:

شاهنامه فردوسی , حماسه , رجز , شگرد بلاغی