کارکردهای «صفت هنری» در هفت پیکر نظامی

در بلاغت انگلیسی، صفت هنری (epithet) آن است که صفت ممیزه چیزی یا شخصی را همراه با نام او یا به جای نام او به کار برند. این تعریف، همسان با «کنایه از صفت» یا «کنایه از موصوف» در بلاغت فارسی است. بررسی ها نشان می دهد برخی از پژوهش هایی که در این زمینه انجام شده، صفت هنری را با توسع بیشتری معرفی کرده و در ارائه نمونه های درخشان کاربرد این ابزار هنری، ناموفق بوده اند. صفت هنری می تواند کاربرد صفت به گونه ای هنری باشد که به کلام ادبیت می بخشد. در بلاغت انگلیسی، صفت هنری بیشتر در متون حماسی مطرح شده است؛ اما پژوهش ها نشان می دهد در متونی که به بلاغت و به طور کلی، به صورت شعر اهمیت بیشتری می دهند، صفت هنری در سطح گسترده تری مجال ظهور می یابد. در پژوهش حاضر، یکی از مثنوی های نظامی (هفت پیکر) که از عناصرحماسی نیز بی بهره نیست، از دیدگاه به کارگیری صفت هنری بررسی و تحلیل گردیده و به این سوال پاسخ داده شده است که: کارکردهای صفت هنری در هفت پیکر نظامی چیست؟ نتایج نشان می دهد نظامی از صفت هنری برای ایجاد انواع ایهام، پارادوکس، توصیف، شخصیت پردازی و برخی آرایه های بدیعی دیگر استفاده کرده است. به نظر می رسد برای یافتن انواع هنرسازه ها، توجه به صفات هنری در آثار نظامی، خصوصا هفت پیکر، بسیار ضروری و قابل تامل است.

Keywords:

نظامی گنجوی , هفت پیکر , صفت هنری , کنایه از موصوف , سبک آذربایجانی