قاعده فقهی «شین»

براساس این قاعده، قصاص عضو به جهت «شین» (عیب) است که به سبب جنایت پدید آمده است (انما یکون القصاص من اجل الشین)، نه مجرد قطع و جدا شدن عضو. «شین» تا کنون جایگاه خود را به مثابه یک قاعده فقهی به دست نیاورده است. بر این اساس، مساله این جستار تحقیقی، استخراج و تاسیس قاعده فقهی شین، به عنوان قاعده­ای اساسی در باب قصاص عضو است. نوشته حاضر با ابتنای بر روش توصیفی - تحلیلی، به بیان مدارک قاعده (از جمله آیه اعتداء، روایت اسحاق بن عمار و اجماع) و نیز تبیین ویژگی های قاعده نظیر استمرار شین، فعلیت شین، مماثلت شین پرداخته است. تنظیم قاعده وار عناوین مرتبط (بر منهج و مسلک فقیهان) موجب می شود باب قصاص عضو به سوی ضابطه­مندی در رویه رهنمون شود. همچنین این قاعده، از منظر فلسفه کیفری قابل تامل و درنگ است و هویت امضایی و ارتکازی آن به اعتبار، انضباط و روال مندی آن کمک می کند.

Keywords:

قاعده فقهی , شین , قصاص عضو , مماثلت