بررسی مبانی و شرایط اصل حاکمیت اراده در حقوق مالی زوجین در حقوق ایران، فقه و حقوق انگلیس

اصل حاکمیت اراده به عنوان یک اصل بنیادین که ریشه آن به حقوق غرب و به ویژه سرمایه داری صنعتی در حقوق انگلستان در قرون ۱۷ و ۱۸ میلادی بازمی گردد، به عنوان یک اصل کلی حاکم بر انواع قراردادها از جمله عقد ازدواج می باشد. از سوی دیگر، مبانی و شرایط اصل حاکمیت اراده در حقوق مالی زوجین در حقوق ایران، فقه و حقوق انگلستان با یکدیگر تمایزات قابل توجهی می نماید. جدا از این که به جز در چارچوب قواعد مبادلات عادلانه و قواعد آمره و قواعد اخلاقی می توان اصل حاکمیت اراده در حقوق انگلستان را متاثر کند. که شامل عقد ازدواج و حقوق مالی زوجین می باشد، در سایر موارد از جمله غیرمتناسب بودن –به معنای زیاده بودن حقوق مالی یکی از زوجین بر دیگری- نمی توان قایل به محدودیت حاکمیت اراده زوجین شد. از سوی دیگر، مبانی اصل حاکمیت اراده در حقوق انگلستان بر مبنای اصولی هم چون اصل حسن نیت، مبادلات عادلانه و عدم نقض قواعد آمره بنیان نهاده شده است. این در حالی است که در حقوق ایران که از موازین فقهی شیعی نشات گرفته شده است، اصل حاکمیت اراده در حقوق مالی زوجین در مقایسه با حقوق انگلستان به شدت محدود شده است؛ به نوعی که قانون گذار علی رغم شناسایی حق زوجین از جمله در تعیین میزان مهریه اما وصول آن را تا قابلیت مشخصی محدود کرده است.

Keywords:

اصل حاکمیت اراده , نکاح , انگلستان , فقه شیعه , قانون مدنی , قراردادهای اموال متاهلی