امام ابوحنیفه (رح) و مبارزه با استبداد سیاسی

شهرت امام ابوحنیفه، به عنوان پرچم دار فقه و کلام اسلامی بر هیچ کسی پوشیده نیست. او که در زمان حکومت ها و امپراتوری های بزرگ جهان اسلام، یعنی امویان و عباسیان می زیست، در عمل و نظریه با استبداد سیاسی حاکم مبارزه می کرد. مبارزات علنی و حمایت او از مظلومان سبب شد بارها او را از سر اجبار به دربار بکشانند و حکام دستورات خویش را به او ابلاغ کنند؛ اما او هم چنان در برابر هیچ گونه استبدادی سر فرود نیاورد و سرانجام به خاطر امتناع از دستورات، که آن ها را خلاف شرع می دانست، زندانی و جان به حق سپرد. روی کرد اساسی امام در قبال خودکامه گی و خودسری های حاکمان، مبارزه مسالمت آمیز و آن هم با به چالش کشیدن عمل کرد آنان از دیدگاه فقهی بود، رویه یی که محدود به زمان حیات امام نشد، بل که هرروز بیش تر از دیروز گسترش یافت و سرانجام احناف هم چنان در تقابل با استبداد سیاسی قرار دارند . این موضوع زمانی اهمیت پیدا می کند که برحق بودن مبارزات امام در مقابله با استبداد وقت را به عیان می توان اثبات کرد . این پژوهش که به بررسی این مطلب پرداخته است ، در پی یافتن پاسخ به این پرسش بوده است است که: امام ابوحنیفه رحمه الله علیه چه نظر و دیدگاهی در قبال استبداد سیاسی داشت و از چه راه هایی به مبارزه با آن می پرداخت؟ با استفاده از روش توصیفی-تاریخی و با کمک از منابع کتاب خانه یی، این نتیجه به دست آمده که امام ابوحنیفه در هر دو دولت زمانش (امویان و عباسیان) در مقابل استبداد سیاسی مبارزه نموده و از مظلومان در برابر جبر و زور حکام و فرمان روایان حمایت کرده است؛ چنان که خود نیز قربانی مبارزه علیه استبداد شده است .شهرت امام ابوحنیفه، به عنوان پرچم دار فقه و کلام اسلامی بر هیچ کسی پوشیده نیست. او که در زمان حکومت ها و امپراتوری های بزرگ جهان اسلام، یعنی امویان و عباسیان می زیست، در عمل و نظریه با استبداد سیاسی حاکم مبارزه می کرد. مبارزات علنی و حمایت او از مظلومان سبب شد بارها او را از سر اجبار به دربار بکشانند و حکام دستورات خویش را به او ابلاغ کنند؛ اما او هم چنان در برابر هیچ گونه استبدادی سر فرود نیاورد و سرانجام به خاطر امتناع از دستورات، که آن ها را خلاف شرع می دانست، زندانی و جان به حق سپرد. روی کرد اساسی امام در قبال خودکامه گی و خودسری های حاکمان، مبارزه مسالمت آمیز و آن هم با به چالش کشیدن عمل کرد آنان از دیدگاه فقهی بود، رویه یی که محدود به زمان حیات امام نشد، بل که هرروز بیش تر از دیروز گسترش یافت و سرانجام احناف هم چنان در تقابل با استبداد سیاسی قرار دارند . این موضوع زمانی اهمیت پیدا می کند که برحق بودن مبارزات امام در مقابله با استبداد وقت را به عیان می توان اثبات کرد . این پژوهش که به بررسی این مطلب پرداخته است ، در پی یافتن پاسخ به این پرسش بوده است است که: امام ابوحنیفه رحمه الله علیه چه نظر و دیدگاهی در قبال استبداد سیاسی داشت و از چه راه هایی به مبارزه با آن می پرداخت؟ با استفاده از روش توصیفی-تاریخی و با کمک از منابع کتاب خانه یی، این نتیجه به دست آمده که امام ابوحنیفه در هر دو دولت زمانش (امویان و عباسیان) در مقابل استبداد سیاسی مبارزه نموده و از مظلومان در برابر جبر و زور حکام و فرمان روایان حمایت کرده است؛ چنان که خود نیز قربانی مبارزه علیه استبداد شده است .

امام ابوحنیفه (رح) و مبارزه با استبداد سیاسی Keywords:

امام ابوحنیفه , استبداد سیاسی , مبارزه , امویان , عباسیان