بررسی عناصر موسیقی ساز در قصاید ناصر خسرو قبادیانی

موسیقی یکی از عناصر سازنده شعر است که کلام را برجسته می سازد و سبب تمایز زبان نظم از نثر می گردد. موسیقی شعر به چهار دسته بیرونی، کناری، درونی و معنوی تقسیم می گردد. شاعران ایران علاوه بر پرداختن به محتوا، برای جنبه لفظی شعر نیز اهمیت بسیاری قائل بوده اند. آنها درصدد بودند تا راه های مختلفی را برای بیان معنی، تخیل و احساس خود به مخاطب پدید آورند که کاربرد موسیقی و انواع گوناگون آن در قالب ها و سبک های متفاوت، یکی از راهکارهایی است که آنان در نظر گرفته اند. ناصر خسرو یکی از این شاعران است که سنگینی و دشواری و در عین حال تناسب با موضوع قصایدش سبب تمایز او از سایر هم عصرانش شده است. غم غربت و آوارگی، زندگی در محیط صخره ای یمگان و احساس خشم و بغض نسبت به تمام افرادی که ناصر خسرو از آنان انتقاد می کند و نیز محبت او نسبت به اهل بیت پیامبر (ص) و خلفای فاطمی، در مجموع باعث ایجاد زمینه ای عاطفی در شعر او شده است که بالطبع آهنگ و عروض خاص خود را می طلبد. استفاده از وزن های سنگین به همراه تشبیهات و استعارات فراوان در کنار بازی زیبا با الفاظ و واژگان سبب زیبایی و موسیقی شعر و همچنین فهم راحت تر قصاید دشوار دیوان او گردیده است.

Keywords:

ناصرخسرو , موسیقی شعر , درونی , بیرونی , کناری , معنوی.