تعقل ورزی به مثابه عاملی بنیادین در تربیت اسلامی: رویکردی پیشگیرانه در دوره نوجوانی

هدف از پژوهش حاضر، شناسایی و استخراج الگویی کاربردی از راه های ازدیاد عقل به عنوان عاملی موثر در تربیت نوجوان از منظر آیات و روایات است .تعلیم و تربیت با رشد و کمال انسان سر و کار دارد و از آن جا که انسان موجودی پیچیده است، تربیت او نیز پیچیده می باشد.در این میان دوره نوجوانی از مهم ترین مقاطع زندگی در مسیر رشدی انسان است. از این رو تربیت نوجوان نیازمند استفاده از منابعی غنی است. از این منابع غنی می توان به آیات و روایات معصومین (ع) اشاره کرد که توجه خاصی را به جایگاه عقل در امر تربیت مبذول کرده اند.. روش تحقیق با توجه به وسعت آیات و روایات مربوطه، تحلیل مضمون است. این روش، فرایندی برای تحلیل داده های متنی پراکنده و متنوع است. یافته های پژوهش جاری که بر اساس تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش و شناسایی ۴۷ مضمون پایه، ۳۲ مضمون سازمان دهنده ی فرعی، ۵ مضمون سازمان دهنده ی اصلی و ۳ مضمون فراگیر به دست آمده است، شامل موارد راهبردی برای رشد عقل، موانع رشد عقل و پیامدهای مرتبط با رشد عقل در تربیت بوده و در نهایت الگویی کاربردی به عنوان جمع بندی مضامین ارائه شده است. به عنوان نتیجه بر اساس مدل ارائه شده، یکی از مهم ترین اهداف تربیت اسلامی، رسیدن به کمالات انسانی و از سویی، همانندانگاری کمال انسانی با رسیدن به مرتبه عقل در انسان است.