عدالت در قران و ابعاد اقتصادی آن

عدالت یکی از مفهوم ­های کلیدی در تنظیم رفتارهای فردی و اجتماعی است. قران به عدالت به عنوان یک مفهوم رفتاری پرداخته است. ولی در بیان اندیشه ­های اسلامی می­ بینیم که برداشت­های گوناگونی از عدالت را به قرآن و اسلام نسبت می­دهند. برخی عدالت را مفهوم کلی می­دانند و عدالت اقتصادی را قسط می­دانند. برخی عدالت را حکومتی می­دانند و برخی عدالت را به برابری در درآمدها تعبیر می­کنند بی­شک نمی­تواند تعبیرهای متفاوت و گاهی متضاد، معنای عدالت باشد. همچنین برداشت­های مغایر با پایه­های دیگر قرانی و دینی هم نمی­تواند معنای قرانی عدالت باشد. بر پایه اصول روشن در تعبیرهای دینی، هیچ چیز مغایر با قران را نمی­توان به دین و اسلام نسبت داد. این مقاله می­کوشد با نگاه به چارچوب­های نظری و روش­شناسی معناشناسی تحلیلی بر علت­های برداشت غیر قرآنی از مفهوم عدالت ارایه کند و پس از آن با روش­های ریشه­شناسی، معناشناسی و بررسی تطبیقی قران به قران، مفهوم درست­تر عدالت در قران و ابعاد مختلف آن از جمله بعد اقتصادی مطرح شده از عدالت در قرآن را تحلیل و استخراج کند. یافته­های اصلی این بررسی گویای آن است که در برداشت از عدالت، بیشتر خطاهای رایج در معناشناسی رخ داده است. همچنین عدالت قرآنی به معنای دادن و رعایت حقوق افراد است و برداشت­هایی مانند توزیع برابر درآمد، دارایی، مصرف و مانند آن نمی­تواند با عدالت قرآنی سازگار باشد. برابر بودن انسان­ها در عدالت قرانی می­گنجد، ولی برابر کردن انسان­ها مغایر عدالت قرانی است. همچنین عدالت در قران دارای ابعاد مختلفی است که از جمله رفتارهای حکم دادن، شهادت دادن، سخن گفتن و دادن و رعایت حقوق اقتصادی دیگران را دربر می­گیرد.

Keywords:

justice , Qur'an , income distribution , ethics , inequality , عدالت , قرآن , توزیع درآمد , اخلاق , نابرابری