بررسی منشا و مکانیسمهای کنترلکننده کیفیت منابع آب زیرزمینی آبخوان دشت ارومیه با استفاده از روشهای هیدروژئوشیمیایی و نمودارهای ترکیبی

نظر به تامین بخش قابل توجهی از آب موردنیاز مصارف مختلف، از طریق منابع آب زیرزمینی؛ شناخت وضعیت هیدروژئوشیمی و عوامل موثر و همچنین میزان املاح و یون های محلول در آن از اهمیت به سزایی برخوردار است. در این مطالعه عوامل موثر بر وضعیت هیدروژئوشیمیایی آبخوان دشت ارومیه واقع در استان آذربایجان غربی و حوضه آبریز دریاچه ارومیه، با استفاده از نسبت های یونی، نمودارهای گیبس و ترکیبی، نمودارهای دو متغیره، شاخص اختلاط آب شور و شیرین، مورد بررسی قرار گرفت. استفاده از نسبتهای یونی، نشان داد که یون سدیم محلول در آب زیرزمینی آبخوان دشت ارومیه دارای دو منشا تبادلات یونی مستقیم و تبادلات یونی معکوس و یون منیزیم دارای سه منشا فرآیند هوازدگی دولومیت، انحلال دولومیت-سنگ آهک و انحلال دولومیت، یون سولفات دارای منشا غیرطبیعی و متاثر از کودهای کشاورزی و دفع فاضلابهای جذبی بودهاست. همچنین نتایج حاصل ار نسبتهای یونی نشان داد که دریاچه ارومیه و پدیده نفوذ آب شور دریا تاثیری از کیفیت آب زیرزمینی آبخوان مورد مطالعه نداشتهاست. نوع عملکرد واکنش های متقابل بین آب-سنگ از نظر تبادلات یونی مستقیم و معکوس با استفاده از نمودارهای گیبس مورد بررسی و نتایج نشان داد که در زیرحوضه شهرچای تبادلات یونی معکوس و در سایر زیرحوضهها تبادلات یونی مستقیم غالب بوده است. مدل سازی ژئوشیمیایی آبخوان با استفاده شاخص های اشباع، حاکی از محیط شیمیایی مناسب برای انحلال هالیت، اندریت و ژیپس (شاخص اشباع منفی) و رسوب گذاری دولومیت، کلسیت و آراگونیت (شاخص اشباع مثبت) بود.

بررسی منشا و مکانیسمهای کنترلکننده کیفیت منابع آب زیرزمینی آبخوان دشت ارومیه با استفاده از روشهای هیدروژئوشیمیایی و نمودارهای ترکیبی Keywords:

تبادل یونی , دشت ارومیه , شاخص اشباع , گیبس , نسبت یونی