ضایعات گوجه فرنگی چالشی زیست محیطی و فرصتی دیگر

در سالیان اخیر بیماری های قلبی-عروقی، دیابت، چاقی و انواع سرطان ها روند رو به رشدی داشته اند. این چالش ها موجب تا پژوهشگران به استفاده از انواع ترکیبات سلامتی بخش طبیعی (مانند فنل ها، آنتوسیانین ها، کارتنوئیدها، اسیدهای چرب، ویتامین ها، استرول های گیاهی، مینرال ها، پروبیوتیک ها و پپتیدها) و تولید غذاهای فراسودمند متمایل شوند (Dekker and Vorwerg, ۲۰۰۰). از ویژگی های محصولات غذایی فراسودمند می توان به افزایش سطح سلامت مصرف کنندگان و کاهش بروز بیماری های مختلف در کنار اثرات مثبت تغذیه ای نام برد (Ashaolu, ۲۰۲۰).از سوی دیگر، سالانه حجم بسیاری از محصولات کشاورزی در صنایع غذایی و در طول فرآوری به ضایعات و محصولات جانبی تبدیل می شوند. این محصولات جانبی منبع غنی از ترکیبات زیست فعال به-ویژه ترکیبات فنولی و آنتی اکسیدان های طبیعی هستند (Comin et al., ۲۰۲۱). این ویژگی ها موجب شده است تا توجه پژوهشگران به ارزیابی، استخراج و استفاده از ترکیبات موثر این منابع معطوف شود. بالاسوندرام و همکاران (۲۰۰۶) به مرور نتایج حاصل از مطالعات پیشین انجام شده بروی برخی از محصولات جانبی حاصل از فرآوری غذاهای گیاهی پرداختند. از تحقیقات گزارش شده توسط آن ها میتوان به محصولات جانبی غنی از ترکیبات فنولی مانند پوسته برنج، پوسته بادام، پوسته گندم سیاه، پوست پسته، پوست لیمو، هلو، سیب، پرتقال، گریپ فروت، موز، برگ و تفاله صنعت زیتون، هسته نارگیل، آووکادو و هسته و پوسته انگور و گوجه اشاره کرد.گوجه یکی از گیاهانی که بطورگسترده در دنیا تولید می شود. بطوریکه حجم تولید سالانه آن در ایالات متحده حدود ۱۴ میلیون تن است و حدود ۱۰-۵% از تولید این محصول را تفاله شامل پوسته و دانه ها تشکیل می دهند. این حجم زیاد از محصولات جانبی و ضایعات عمدتا به مصرف دام ها می رسند که میتواند مشکلات عدیده زیست محیطی ایجاد کنند. بنابراین بدلیل غنی بودن این ضایعات از لیکوپن و ترکیبات فنلی میتوان آنها را برای استخراج این ترکیبات با ارزش و سلامتی بخش در نظر گرفت (Bao et al., ۲۰۲۰).

Keywords:

ضایعات گوجه فرنگی , ترکیبات فنولی , لکوپن , ترکیبات زیست فعال