بازیابی الگوی مبادله ای ازدواج در افسانه های عامه ایران (بر اساس نظریات کلود لوی استروس)

افسانههای عامه هر سرزمینی محمل قدرتمندی برای انعکاس ساختاربندیهای اجتماعی است. در افسانههای ایرانی، ازدواج عنصری اساسی است و در آن ها حجم قابل توجهی از اطلاعات جامعهشناختی در رابطه با ازدواج منضم شده است. کلود لوی استروس، پدر انسان شناسی ساختارگرا، طی مطالعه ساختارهای جوامع بدوی، به این نکته دست یافت که ایجاد روابط اجتماعی میان قبایل کوچک به شکلگیری جوامع بزرگ منجر میشود، اما این روابط اجتماعی از قوانین مشخصی پیروی میکنند. یکی از قوانین، قوانین مبادلهای است که ازقضا در امر ازدواج به قوت حضور داشته است.  در این تحقیق با بررسی ازدواجها در افسانههای ایرانی درپی آنیم تا به روابط مبادلهای نهان در پس ازدواجها دست پیدا کنیم و الگوهای متعدد و نمودهای متفاوت مبادله را در آن ها نشان دهیم. بدین منظور با استناد به منابع متعددی از افسانه های عامیانه ، ازجمله افسانه های صبحی مهتدی، صمد بهرنگی، انجوی شیرازی و قصه های مشدی گلین خانم و... بیش از صد قصه را که مسئله ازدواج در آنان مطرح بود کاویدهایم. نتایج این بررسی نشان میدهد که الگوهای مبادله ای چندگانهای ازدواجها را رقم میزند و زنان در این افسانهها در ازای امور متعدد مادی و غیرمادی مبادله میشدهاند. مبادله زنان در افسانههای ایرانی در ازای ثروت، درمان، آزادی، امنیت، دانایی، آموزش و... صورت میگیرد و نشان از آن دارد که قواعد مبادلهای ازدواج، امری جاافتاده و پذیرفته در ذهن و ضمیر راویان این افسانهها بوده است.

بازیابی الگوی مبادله ای ازدواج در افسانه های عامه ایران (بر اساس نظریات کلود لوی استروس) Keywords:

Marriage , folktales , Claude Levi-Strauss , exchange , anthropology , ازدواج , افسانه های عامه , کلود لوی استروس , مبادله , انسان شناسی