نقد توصیفی و ساختاری سوگ چکامه های حماسی بختیاری (شوخین ها)؛ گونه ای از اشعار عامه

سوگ چکامه یا «شوخین» (šowxin) در زبان بختیاری، گونه ای از اشعار عامه و حماسی است که در ضمن آن، رشادت ها، دلاوری ها، مبارزات و کشته شدن یکی از بزرگان یا دلیرمردان قوم بختیاری به تصویر کشیده می شود. این اشعار همچون سایر اشعار عامه، به­وسیله افرادی ناشناس از عامه مردم سروده شده اند و در ترتیب و تعداد ابیات آن­ها اختلاف وجود دارد و عمدتا ترجمان عشق و ارادت عامه مردم به قهرمانان قومی خود هستند. البته، در ضمن این اشعار به پاره ای از آداب و رسوم، باورها و مسائل تاریخی، سیاسی و اجتماعی قوم بختیاری نیز اشاره شده است. از آنجا که در بیشتر آثاری که درباره زبان و ادب عامه مردم ایران نوشته شده، آن­گونه که شایسته است به این نوع از اشعار توجه نشده است، در این مقاله با مروری بر تحقیقات موجود، این­گونه از اشعار عامه بختیاری معرفی و توصیف شده اند و به­طور خلاصه مشخص شده است که حدود ۲۴ سوگ چکامه یا «شوخین» (۳۸۹ بیت) در زبان بختیاری وجود دارد که از این تعداد، چهار نمونه از آن­ها، جزو سوگ چکامه های برجسته و مهم اند. همچنین، در این مقاله به مهم ترین ویژگی های ساختاری و محتوایی سوگ چکامه های بختیاری، از قبیل قالبی بودن، داشتن عناصر و زمینه های شعر حماسی ، توصیفات قوی و... اشاره شده و نشان داده شده است که این اشعار جزو اشعار تاثیرگذار عامه اند و از این رو، شایسته است که در بررسی اشعار عامه اقوام گوناگون، به آن توجه شود.

نقد توصیفی و ساختاری سوگ چکامه های حماسی بختیاری (شوخین ها)؛ گونه ای از اشعار عامه Keywords:

Folk poems , Bakhtiāri dialect , ode , šowxin , Ali Mardān Khan , Sardār Maryam Bakhtiāri , اشعار عامه , زبان بختیاری , سوگ چکامه , شوخین (شبیخون) , علیمردان خان , بی بی مریم