بررسی و تحلیل اسطوره شاماران در منطقه مکریان مهاباد

با گذشت زمان، بسیاری از اسطوره­ها بنا به­عللی در پشت پرده تاریک تاریخ پنهان شده و به ­دست ما نرسیده اند. امروزه بیشتر مردم جهان مار را جانوری مضر و موذی می دانند و این هم صرفا به­دلیل ترس نیش زدگی و مرگ است. به همین دلیل، انسان در افسانه ها که پدیده­ها و حقایق تلخ و شیرین زندگی آن قوم است و با گذشت زمان در هاله­ای از داستان­ها و خیال پردازی­ها پنهان شده و به­عنوان بازتاب استمرار یک سنت قدیمی به ­دست ما رسیده است، ترکیبی از خود و جانوران را می­سازد که نقش رام­کنندگی دارد و نماد قدرت در مقابل حیوانات محسوب می شود. در ارتباط با اسطوره شاماران، به­مرور زمان رابطه انسان و مار شکل تازه ای به­خود می­گیرد و تا جایی پیش می رود که مار جزئی از وجود انسان می شود و با هم تشکیل یک موجود هیبریدی را می دهند. شاماران (نیمه انسان - نیمه مار)، اسطوره کردی سرزمین کردستان، یکی از این نقوش است که از زمان های قدیم با فرهنگ این سرزمین گره خورده است. شاماران در نقوش مربوط به مردم کرد­زبان منطقه مکریان مهاباد، خدا­بانوی مارها، گنج و ثروتی که به شاماران نسبت داده می شود و استعاره ای کهن از دانش هایی است که در اختیار اوست. اسطوره، تکرار نقوش جانوران و فراوانی کاربرد آن ها، بازتاب اعتقاد مردمان هر سرزمین است. مار مهم ترین نماد قدسی و شاماران نماینده دانش های مادی و غیرمادی و نگه دارنده رازها برای کردهاست. روش به ­کار برده­شده در این تحقیق، از نظر ماهیت، توصیفی - تحلیلی و تاریخی است و سعی شده است از طریق توصیف و بررسی نقش این جانور، مقایسه ای در مناطق مختلف مکریان به مرکزیت شهر مهاباد صورت گیرد. نتیجه نشان داد شاماران نماد قدرت، دانایی، برکت خیزی، دوستی و محافظت است و نقش آن روی دست­بافته­ها و دست­ساخته­های مردمان این منطقه همچون پرده، دستمال­جیبی و گهواره کودک، روبالشی و غیره حضوری پررنگ دارد.

بررسی و تحلیل اسطوره شاماران در منطقه مکریان مهاباد Keywords:

Shāmārān myth , goddess of snake , human-snake , Mokriyān region , Kurdistan. , اسطوره شاماران , خدابانوی مارها , انسان - مار , منطقه مکریان مهاباد , کردستان