ماخذ یک قصه و یک تمثیل مثنوی در ادب عامه

در مقاله حاضر ماخذ یک قصه و یک تمثیل مثنوی معنوی در ادب عامه نشان داده ­شده است. نخست حکایت عاشقی که شب در میعادگاه به خواب رفت و معشوق که او را خفته یافت، گردکانی چند در جیب او نهاد از دفتر ششم. شارحان مثنوی برای این قصه مآخذی در ادب رسمی نشان داده­ اند؛ اما ماخذ آن در ادب عامه برای اولین بار در این مقاله و در حکایت عشق فرخ جواهری و فرخنده ­بانو، دختر پادشاه دیلمان، نشان داده شده ­است. تمثیل مورد بررسی در این تحقیق، بانگ کردن سگ ­بچگان در شکم سگ حامله از دفتر پنجم است که برای آن هیچ ماخذی در ادب رسمی و ادب عامه نشان داده نشده و در این مقاله برای نخستین بار ماخذ آن در بخشی از افسانه عاشق شدن پسر پادشاه مشرق به دختر پادشاه مغرب که روایت مفصلی از حکایت مشهور شرط ­بندی سیمرغ با سلیمان است نشان داده شده­ است. علاوه بر ذکر ماخذ قصه و تمثیل یادشده، تغییر و تبدیلاتی که مولانا به شیوه معهود خود در روایات عامیانه و رسمی این قصه و تمثیل انجام داده نیز بحث و بررسی شده ­است.

ماخذ یک قصه و یک تمثیل مثنوی در ادب عامه Keywords:

Shahnameh , The story of Rostam and Esfandiyār , The story of Siavash , Apotropaic magic , Sacrifice custom , ادبیات و فرهنگ عامه , مثنوی معنوی , مثنوی و مردم , قصه , تمثیل