مطالعه خروج تارابی در بافت فرهنگی و اجتماعی

حمله مغول زمینه­ای برای بروز و رشد روان پریشی­های اجتماعی مانند «پری زدگی» مهیا کرده است. فقدان هویت اجتماعی باعث بروز این بیماری می­شود و بیمار با بازیابی هویت اجتماعی درمان می­گردد. جوینی در «ذکر خروج تارابی» روایت دقیقی از این بیماری، شیوع و شیوه درمان آن آورده و به جزئیات آن نیز اشاره کرده است؛ مواردی نظیر سخن گفتن با پریان، توهم در پری زدگی، ناشایستها در آیین پری­داری، موروثی بودن شغل پری­داری، اعتقاد به درمانگری پری­زدگان شفایافته. چنین اعتقاداتی در بین مغولان، نیز رواج داشته بنابراین مغولان با احتیاط رویاروی تارابی و اطرافیانش می­ایستند، همین امر کار جنگ با وی را دشوار می­سازد. شورش تارابی پیامدهای اجتماعی متعددی در پی دارد؛ ضعف شیوه حکومتداری ایرانی، نابودی کشاورزی و زراعت در بخارا، ویرانی شهر، سقوط آل برهان، کشته شدن حدود سی هزار نفر در جنگ­ با تارابی، بازگشت آشوب دوباره به بخارا و تهدید مردم این شهر به قتل عام نمونه­هایی از عواقب شورش اوست. جوینی به پری داری و پریخوانی اعتقادی ندارد و تارابی و جماعت همراه وی را دارای وجاهت لازم برای رویارویی با مغولان نمی­داند، و با توجه به پیامدهای قیام وی، سخت از او انتقاد می­کند. بدیهی است که این انتقادها به معنای حمایت از مغولان نیست.

مطالعه خروج تارابی در بافت فرهنگی و اجتماعی Keywords:

History of Javini , Tarabi’s exit , social and cultural fiber , تاریخ جهانگشا , جوینی , تارابی , پری داری , روانشناسی اجتماعی