تاثیر نفت بر نماگرهای اقتصاد کلان ایران: با تاکید بر مکانیزم های انتقال و آثار

درآمدهای نفتی تاثیرات عمیق و گسترده ای در اقتصاد کشورها دارد. با عنایت به اینکه طی دهه های اخیر بویژه از نیمه اول دهه۱۳۵۰, ایران با درآمدهای نفتی بالایی روبرو بوده و به اشکال مختلف برای مصرف و سرمایه گذاری اختصاص داده است، هدف این مقاله شناخت و تحلیل تاثیر نفت بر متغیرهای اقتصاد کلان است. نظر به اینکه رشد اقتصادی و توزیع درآمد از متغیرهای کلیدی اقتصاد تلقی می شوند، این مقاله به این دو متغیر متمرکز است. از داده های دوره ۱۳۴۷ – ۱۳۸۵ استفاده و در چارچوب مبانی نظری تئوری رشد اقتصادی و تئوری توزیع درآمد، تاثیر نفت مورد سنجش و ارزیابی قرار می گیرد. با عنایت به حجم کم نمونه آماری، از روش ARDL برای تخمین مدل های تصریح شده استفاده می شود. شواهد آماری نشان می دهد کشور طی دهه های گذشته رشد نازل درآمد سرانه همراه با رشد ناچیز بهره وری کل عوامل تولید و توزیع درآمد نامتعادل را تجربه کرده است. با وجود این، نتایج مدل های برآورد شده نشان می دهد درآمدهای نفتی بر GDP در بلندمدت تاثیر مثبت و معناداری دارد اما ضریب برآورد شده آن بسیار کوچک است. نتایج نشان می دهد سرمایه انسانی و سرمایه فیزیکی در بلندمدت تاثیر مثبت و معناداری بر GDP دارد. همچنین نتایج مدل توزیع درآمد تایید می کند که ضریب متغیر نفت بر توزیع درآمد منفی است و لذا نفت طی دوره مطالعه از تشدید توزیع نابرابر درآمدها جلوگیری کرده است. با وجود این، ضریب برآورد شده این متغیر همانند مدل رشد اقتصادی کوچک است. سطح درآمد و سرمایه انسانی بر ضریب جینی تاثیر مثبت دارد و بدین مفهوم است که افزایش درآمد و افزایش سطح تحصیلات، توزیع درآمد را نامتعادل تر می کند.

Keywords:

economic growth , Iran , Income distribution , Oil Abundance , Time Series Analysis , رشد اقتصادی , ایران , توزیع درآمد , درآمد نفت