تاملی در حدیث و درک تاریخی عقاید

تشیع به عنوان یکی از دو گروه اصلی جامعه اسلامی از بدو تکون تا زمان حاضر حوادث بسیاری را به خود دیده است. جریان غمناک کنار زدن اهل بیت پیامبر(ص) از مقام امامت جامعه اسلامی، عواقب تلخ و جبرانناپذیری را بر مسلمانان وارد کرد. از همان اوان، گروهی اندک وظیفه خود میدانستند که براساس تاکیدات پیامبر(ص)، پیروی از اهل بیت را مرام خود قرار دهند و در تفسیر دین از آنها استفاده نمایند. رشد تشیع در مراحل مختلف تاریخ اسلام، که با فداکاری ائمه(ع) و یاران مخلص آنها حاصل شد، مقابله جدی حکومتهای جابرانه زمان را به دنبال داشت. اطلاعات محدودی که از آن زمان به ما رسیده است، ترسیم صحیح تاریخ تشیع را با دشواری مواجه می کند. محققان متعهد باید با تلاش پیگیر سعی در کشف آن حوادث داشته باشند و با بررسی دقیق متون اسلامی، این امر لازم را تحقق بخشند. کوششهای بسیاری در طول زمان این امر را تا حدی روشن نموده و مورخان بسیاری با تحلیل و بررسی روایات و اخبار سعی در ترسیم صحیح تاریخ تشیع داشتهاند. استاد سید حسین مدرسی طباطبائی هم با همتبلند و تلاش فراوان و بررسی متون دورههای اول تاریخ اسلام این امر را دنبال کردهاند و با مراجعه و تتبع فراوان در متون اسلامی سعی کردهاند سیری تاریخی به احادیث و اخبار بدهند و با کنار هم نهادن آنها تاریخ تشیع را نمایان سازند. در مقاله «تکامل مفهوم امامت در بعد سیاسی و اجتماعی» که ترجمه آن در مجله وزین نقدونظر (شماره۷۸) به چاپ رسیده، ایشان به بررسی مفهوم امامت در دیدگاه تشیع و تحولاتی که این مفهوم در نظر شیعیان در دورههای مختلف حیات ائمه(ع) پیدا کرده است، پرداختهاند. مقاله حاوی نکات مهمی در تاریخ شیعه است که شایسته است اهل تحقیق به آن توجه کافی مبذول دارند.