سنجش و کاهش غلظت فلزات سنگین در خاک اطراف کارخانه سیمان تهران به روش گیاه پالایی

زمینه و هدف : خاک نواحی اطراف کارخانه سیمان به دلیل فعالیت های حاصل از انتقال مواد اولیه و فرآیند تولید سیمان در معرض آلودگی شدید زیست محیطی قرار دارد. اگر چه این تولیدات، مواد لازم برای توسعه و پیشرفت بشر را فراهم می کند لیکن بعضا با افزایش آلودگی ها امکان حیات و استفاده از محیط زیست سالم را از بشر سلب می کند. هدف از این مطالعه ابتدا سنجش غلظت فلزات سنگین در خاک اطراف کارخانه سیمان تهران و سپس کاهش آلودگی ها توسط روش گیاه پالایی است.

روش بررسی : محدوده مورد مطالعه در این تحقیق، خاک اطراف کارخانه سیمان تهران در شهر ری و امتداد کوه های بی بی شهربانو واقع شده است. ابتدا از خاک نقاط ۵۰۰،۴۰۰،۳۰۰،۲۰۰ متری ضلع شرقی کارخانه سیمان تهران و نقطه شاهد که در فاصله ی ۶ کیلومتری غرب کارخانه قرار دارد، نمونه برداری انجام شد سپس نمونه های خاک به آزمایشگاه ارسال و غلظت فلزات سنگین سرب، روی، مس در خاک تمامی نقاط به وسیله دستگاه ICP-MASS ارزیابی گردید، بعد از آن بر روی این نمونه ها فرآیند گیاه پالایی صورت گرفت و غلظت فلزات گیاهان کاشته شده در خاک گلدان های مختص به نقاط نمونه برداری و خاک بعد از گیاه پالایی در آزمایشگاه اندازه گیری شد.

یافته ها: خاک نقاط نمونه برداری اطراف کارخانه آلوده به فلزات سنگین است. غلظت فلزات سنگین در خاک کلیه ی نقاط نمونه برداری از نقطه شاهد بیشتر است و با افزایش فاصله از کارخانه از غلظت این فلزات کاسته می شود. طبق استاندارد سازمان جهانی بهداشت غلظت فلز سرب تمامی نقاط نمونه برداری شرق کارخانه آلوده (بیش از آلودگی شدید)، غلظت فلز روی در محدوده ی بین آلودگی کم و متوسط (بین ۱۲۰ تا ۲۹۰ میلی گرم بر کیلوگرم) و فلز مس بیش از محدوده آلودگی کم (بیش از ۳۵ میلی گرم بر کیلوگرم) قرار دارد، طبق این استاندارد گیاهان کاشته شده در خاک تمامی نقاط آلودگی شدید به فلز سرب دارند، غلظت فلز روی در گیاهان کاشته شده در نقطه اول و دوم بیش از ۶۰ میلی گرم بر کیلوگرم و آلوده هستند، آلودگی به فلز مس در گیاهان دیده نمی شود. غلظت فلزات سنگین در خاک بعد از گیاه پالایی کاهش مناسب تا محدوده مجاز برخی از استاندارد ها را نشان می دهد، طبق استاندارد سازمان جهانی بهداشت غلظت فلز روی در تمامی نقاط به محدوده ی پایین تر از آلودگی کم (کوچکتر از ۱۲۰ میلی گرم بر کیلوگرم) کاهش پیدا کرد.

بحث و نتیجه گیری: انتشار گرد و غبار و ذرات معلق توسط کارخانجات سیمان و سپس انباشت و تجمع آن در خاک های اطراف می تواند باعث افزایش غلظت فلزات سنگین در خاک شود که در این مطالعه این موضوع مشاهده می شود. مقادیر غلظت فلزات سنگین در گیاهان و خاک بعد از گیاه پالایی حاکی از آن است گیاه مورد نظر (یونجه) پتانسیل استخراج مناسبی را داراست و فنآوری گیاه پالایی می تواند در کاهش غلظت فلزات سنگین خاک تا محدوده مجاز برخی از استاندارد ها موثر واقع شود.

سنجش و کاهش غلظت فلزات سنگین در خاک اطراف کارخانه سیمان تهران به روش گیاه پالایی Keywords:

کارخانه سیمان , نقطه شاهد , گیاه پالایی , فلزات سنگین.