تحلیل برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در محدوده های بیشینه شتاب زمین در حوضه آبخیز تالار استان مازندران

فرسایش خاک یکی از مشکلات اساسی حوضه های آبخیز است. فرسایش پذیری خاک با عواملی چون، ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک مرتبط است. حوضه آبخیز تالار از جمله حوضه های فعال تکتونیکی در استان مازندران است. هدف از مطالعه، تحلیل دقیق رابطه بین شتاب زمین و خصوصیات خاک است. جهت مقایسه اثر شتاب بر خاک محدوده های شتاب بالا  g(۶/۰- ۵/۰) و پایین g (۴/۰- ۳/۰) در زیرحوضه های ۱ و ۲ حوضه تالار تعیین شدند. سپس۴۰ نمونه خاک از زیرحوضه های مختلف جمع آوری شده و آزمایش های بافت خاک، کربن آلی و حدروانی انجام و با استفاده از تحلیل رگرسیون خطی به بررسی رابطه بین شتاب زمین و خصوصیات فیزیکی خاک پرداخته شد. نتایج نشان داد که بیشترین ضرایب همبستگی در شتاب بالا زیرحوضه ۱و ۲ برای متغیرهای ماسه ۹۷/۰-، ۹۵/۰- و سیلت ۷۷/۰، ۸۱/۰ بود. در شتاب پایین، زیرحوضه ۱ ماسه ۹۳/۰-، سیلت ۸۴/۰، رس ۷۸/۰، کربن آلی۷۲/۰، حد روانی۷۴/۰ و زیرحوضه ۲ ماسه ۹۴/۰- است. رابطه عامل شتاب با خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک همیشه به­صورت خطی نبوده و بسیار وابسته به ویژگی های طبیعی حوضه آبخیز است. تحلیل متغیرها در محدوده های شتاب نشان داد که در مناطق شتاب بالا  g(۶/۰- ۵/۰)، عامل بیشینه شتاب تاثیر مستقیمی بر انتقال و جابه جایی ذرات خاک (ماسه و سیلت) دارد. این نتایج با ایجاد یک مبنای علمی در جهت برنامه ریزی برای کاهش فرسایش برای مدیران و تصمیم گیران محیط­زیست سودمند خواهد بود.

تحلیل برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در محدوده های بیشینه شتاب زمین در حوضه آبخیز تالار استان مازندران Keywords:

ذرات خاک , شتاب , حوضه تالار , انتقال خاک