بازتاب دستاوردهای آرت نوو در طراحی نخستین اسکناس های چاپ شده در ایران

«جنبش هنر و پیشه»و متعاقب آن «آرت نوو»، از جمله رویدادهایی بودند که دراواخر عصر قاجار در غرب شکل گرفتند و به فاصله اندکی،تحولاتی را در هنرهای کاربردی ایران به وجود آوردند. نخستین اسکناس های به چاپ رسیده در ایران، قابلیت های ممتازی را در خوانش کیفیت تحولات جنبش هنر و پیشه و آرت نوو به نمایش می گذارند. از آنجایی که کلیشه های چاپی این اسکناس ها، ره آورد فرهنگ و هنر غرب بوده و مستقیما از آنها در چاپ نخستین اسکناس های ایرانی استفاده می شدند، می توان از این طریق بخشی از ره آورد جنبش آرت نوو را در ایران شناسایی کرد و اصول طراحی نخستین اسکناس ها را از آغاز انتشار مورد مطالعه قرار داد. این پژوهش قصد دارد ضمن معرفی نخستین اسکناس های منتشر شده در ایران، شیوه طراحی و اصول تصویرسازی به کار رفته در این آثار را با درنظر گرفتن اصول «جنبش هنر و پیشه»و «آرت نوو»مورد نقد و بررسی قرار دهد. پرسش این است: جنبش آرت نوو بر طراحی نخستین اسکناس های چاپ شده در ایران چه تاثیراتی را برجای گذارده است؟ این تحقیق بر پایه مطالعات کیفی قرار دارد و از حیث روش، توصیفی-تحلیلی است. شیوه گردآوری اطلاعات عمدتا کتابخانه ای الکترونیکی و در پاره ای موارد میدانی است. نتایج تحقیق نشان می دهند که طراحی نخستین اسکناس های ایران در سه گروه زمانی از اواخر دوره قاجار تا اوایل پهلوی اول قابل تفکیک هستند که تاثیر آرت نوو بیش از همه در گروه سوم رخ نموده است. در این دوره، تحت تاثیر جریان آرت نوو و با بهره گیری از کلیشه های چاپی وارداتی غرب، نوعی هم آمیزی میان دستآوردهای هنری غرب و هنر اسلامی-ایرانی شکل گرفته است

بازتاب دستاوردهای آرت نوو در طراحی نخستین اسکناس های چاپ شده در ایران Keywords:

جنبش هنروپیشه , آرت نوو , صنعت چاپ , طراحی اسکناس , تصویرسازی