نظام اجرایی تحقیق و توسعه در کشور

نگارنده را اعتقاد بر این است که طراحی نظام اجرایی تحقیق و توسعه در کشور، در گرو شاخت موانع ساختاری رشد فرهنگ تحقیق وتوسعه در صنایع ایران است و در همین راستا در مقدمه این مقاله اشاره ای نه چندان مختصر به موانع مذکور را ضروری می داند. نیاز به تحقیق و توسعه از نیاز به تغییر و نوآوری نشات میگیرد و برای شناخت موانع ساختاری رشد فرهنگ تحقیق وتوسعه، باید به بررسی دلایل عدم نیاز به تغییر و نوآوری در فعالیتهای صنعتی ایران پرداخت. واقعیت این است که فعالیتهای صنعتی علیرغم آنکه سابقه ای صدساله در ایران دارد جز در سالهای اخیر، آنهم در محدوده ای نه چندان گسترده، نیاز به تغییر و نوآوری نداشته است که ریشه اصلی آن در ساختار وابسته شکل گیری صنایع ایران از یکسو و ویژگی های فرهنگی خاص ملت ایران از سوی دیگر، نهفته است. ساختار وابسته شکل گیری صنایع ایران، زمینه بروز دو نقصان اساسی شده است که اولین درونی نشدن کامل فعالیتهای صنعتی و دیگری درونی نشدن محیط رقاتی بوده است. توضیح اینکه اگر تقسیم بندی «یونیدو» از فعالیتهای صنعتی را بپذیریم و «بهره برداری» ، «نگهداری» ، «طراحی» و «مدیریت» را 4 مقوله اساسی در فعالیتهای صنعتی بدانیم، ساختار وابسته شکل گیری صنایع ایران، شرایطی را فراهم کرده است که فعالیتهای صنعتی ایران در حد «بهره برداری» و «نگهداری» محدود بماند، و «طراحی» و «مدیریت» جزئی از حیطه های فعالیت نهادها و صنایع خارجی شکل دهنده صنایع ایران باقی بماند.