فضای عبادی - مذهبی در نظام معماری خانه زرتشتی (نمونه موردمطالعه: خانه های زرتشتی نشین یزد)

آنچه معماری خانه های جوامع ایدئولوژیک را از سایر معماری مسکونی جهان جدا می کند، احترام به انسان و فضا در تعریف مفهومی خاص از خانه برای بیان مفهوم سکونت است. مفاهیمی که برگرفته از جهان بینی ساکنین این خانه ها است. جامعه زرتشتیان به دلیل پیشینه تاریخی و معماری مختص به خود، به عنوان نقطه عطفی از معماری سنتی ایران، دارای ویژگی های خاصی است که معماری میراث مسکونی آن را از سایر الگو های معماری ایران متمایز می کند؛ از این رو پژوهش حاضر، درصدد است تا با بررسی مبانی اعتقادی زرتشتی، به شناخت و معرفی جایگاه فضای عبادی – مذهبی در خانه های زرتشتی نشین شهر یزد بپردازد. روش پژوهش، توصیفی - تحلیلی است و با بهره گیری از اسناد، مطالعات میدانی و مصاحبه انجام شده و درنهایت، تحلیل داده ها از طریق تفسیر و استدلال منطقی بوده است؛ با توجه به سبک زندگی زرتشتیان و اهمیت اعتقادات دینی – مذهبی نظام فضایی خانه دارای ساختاری متفاوت است که بتواند پاسخگوی نیازهای رفتاری و عملکردی ساکنین این خانه ها باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد، در نظام فضایی خانه های زرتشتی یزد، فضایی وجود دارد بانام (پسکم مس) که این فضا، صرفا مختص برگزاری نماز و ستایش پروردگار و همچنین برگزاری فعالیت های مذهبی در خانه بوده است. این اتاق که در ارتباط با حیاط پسکم خانه است همواره در جبهه غربی خانه و رو به شرق قرار دارد به دلیل آنکه قبله زرتشتیان نور و روشنایی است؛ لذا همواره این فضا، رو به محل طلوع خورشید قرار داشته تا با برخورد اولین پرتوهای خورشید، یادآور شود که زمان انجام نیایش فرارسیده است؛ ازجمله ویژگی های این فضا التزام به داشتن طهارت برای ورود به فضا، ارتفاع بلندتر در برخی خانه ها، کف سازی نفوذناپذیر، رو به شرق بودن فضا و ارتباط داشتن با اتاق مذهبی پاک است؛ به طورکلی خانه زرتشتی، علاوه بر اینکه محلی برای زندگی است، فضایی برای عبادت نیز، محسوب می شود

فضای عبادی - مذهبی در نظام معماری خانه زرتشتی (نمونه موردمطالعه: خانه های زرتشتی نشین یزد) Keywords:

خانه زرتشتی , فضای عبادی , اتاق پسکم مس , اعتقادات زرتشتیان