سنجش شاخص های پایداری در معماری مسکونی شهر گرگان (دوران پهلوی)

امروزه توسعه پایدار در تمام ابعاد اجتماع مورد توجه است. همچنین مقوله پایداری به ویژه در زمینه مسائل اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی از جمله مهم ترین مباحث قرن بیستم و قرن حاضر بوده است. برای رسیدن به توسعه پایدار به ویژه پایداری شهری، راهکارهایی باید اتخاذ شود که از آن جمله می توان به توسعه در سطح محله و محیط های مسکونی اشاره کرد. که با توجه به این که مسکن یکی از مسائل حاد کشورهای در حال توسعه است، توجه به مجتمع های مسکونی که از خصوصیات پایداری برخوردار باشند ضروری است. مواردی از قبیل نوع بافت، نسبت فضای خالی و پر، شکل ایوان، میزان درونگرایی، عناصر ایجاد سایه و المان های سبز، جهت گیری عمومی ابنیه، نحوه ایجاد تهویه طبیعی، نوع انتخاب مصالح بومی در پایداری خانه های سنتی تاثیرگذار بوده اند. شناخت این موارد در معماری مسکونی معاصر در دوره پهلوی و همچنین بافت میانی توسعه یافته در این دوره، راهی به سوی شناخت بخشی از هویت و اصالت فرهنگی تاریخی مردمی است که در آن شهر زندگی کرده اند. بررسی این مولفه ها در طراحی خانه ها که منجر به استخراج شاخص های کیفی و عملکردی مسکن می شود دارای ارزش بوده و می تواند به عنوان معیاری در روند طراحی مسکن راه گشا باشد. اگرچه تکرار مطلق این الگوها در شرایط کنونی امکان پذیر نیست و شناخت معماری در دوره های قبل بازگشت به آن را در پی ندارد، امامی تواند به عنوان مصداقی در درک بهتر مفاهیم، حفظ ارزش های معماری و دستیابی به معیارهای طراحی مسکن مورد استفاده قرار گیرند و بخشی از دانش و سرمایه مورد نیاز در تحقق معماری معاصر را فراهم کنند و در این تحقیق به دنبال فهم شاخص های معماری پایدار در خانه های دوره پهلوی گرگان هستیم. از میان این مصادیق به خانه باباصادقیان، فاطمی، شایگان، محمدرضا شیرنگی و دارویی می پردازیم. با بررسی و تحلیل خانه ها مشخص شد برخی از عناصر کالبدی موجود در این خانه ها مانند وجود فضای نیمه باز و بازشو، قرار گرفتن بنا روی سکو، بکارگیری سقف شیبدار و استفاده از سفال و به حفظ انرژی در این بناها کمک کرده است. توجه به فضای سبز نیازهای روحی ساکنان را برآورده نموده و این بناها از مصالحی که باعث صدمه به محیط شود، استفاده نشده است بنابراین تا حدود زیادی با سایت هماهنگ است.

سنجش شاخص های پایداری در معماری مسکونی شهر گرگان (دوران پهلوی) Keywords:

معماری پهلوی , توسعه پایدار , پایداری , معماری مسکونی , گرگان