مقایسه روش های مختلف درون یابی در زمینه استخراج منحنی سطح-حجم-ارتفاع مخازن (مطالعه موردی: بندهای آبخیزداری استان چهارمحال و بختیاری)

مقدمه: با توجه به نقش حیاتی منابع آب در توسعه پایدار و مدیریت بهینه آن ها، محاسبه دقیق منحنی حجم-سطح (SVH) سدها از اهمیت بالایی برخوردار است. منحنی SVH رابطه بین حجم آب ذخیره شده در یک سد و سطح آب آن را نشان می دهد و برای ارزیابی ظرفیت ذخیره سازی، برنامه ریزی، بهره برداری و مدیریت ریسک های مرتبط با منابع آب ضروری است. با توجه به اینکه بدون داشتن منحنی SVH دقیق، امکان برآورد دقیق حجم آب ذخیره شده و سطح دریاچه سد وجود ندارد، مطالعه و مقایسه روش های مختلف محاسبه این منحنی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. روش کار: در این پژوهش، با هدف ارزیابی دقت و کارایی روش های مختلف درون یابی در محاسبه منحنی SVH، از داده های حاصل از برداشت های میدانی و پهپاد استفاده شده است. داده های برداشت شده شامل اطلاعات توپوگرافی، ارتفاعی و مختصات نقاط مختلف در محدوده سد بوده اند. سپس با استفاده از نرم افزارهای تخصصی، مدل های رقومی ارتفاعی ایجاد شده و روش های درون یابی مختلفی از جمله معکوس فاصله، کریجینگ، همسایگی طبیعی و اسپلاین تنش و منظم برای تخمین ارتفاع در نقاطی که داده برداشت نشده است، به کار گرفته شده اند. در نهایت، با مقایسه نتایج حاصل از روش های مختلف درون یابی با داده های میدانی، دقت هر یک از روش ها ارزیابی شده است. بحث: نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که روش های درون یابی مختلف، دقت های متفاوتی در محاسبه منحنی SVH دارند. به طور کلی، روش اسپلاین تنش و منظم در مناطقی با تراکم نقاط بالا و تغییرات ارتفاعی ملایم، دقت بالاتری داشته است. این امر نشان می دهد که این روش قادر به مدل سازی بهتر توپوگرافی پیچیده است. همچنین، روش همسایگی طبیعی در محاسبه حجم مخازن نتایج بهتری نسبت به سایر روش ها ارائه داده است. از سوی دیگر، روش کریجینگ در مناطقی با تراکم نقاط کم، دچار مشکلاتی در درون یابی شده و نتایج قابل اعتمادی ارائه نداده است.

مقایسه روش های مختلف درون یابی در زمینه استخراج منحنی سطح-حجم-ارتفاع مخازن (مطالعه موردی: بندهای آبخیزداری استان چهارمحال و بختیاری) Keywords:

منحنی سطح-حجم-ارتفاع , درون یابی , سدها , توپوگرافی , مدل سازی