ارزیابی عملکرد و سازگاری و پایداری آن در هیبریدهای ذرت دانهای تیپ متوسط رس abstract
به منظور ارزیابی پتانسیل عملکرد و سازگاری آن در هیبریدهای ذرت دانهای متوسط رس، تعداد ۲۲ رقم هیبرید با دوره رسیدگی متوسط در سال زراعی ۱۳۱۱ در منطقه بزینه رود سانده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار کشت گردید. صفات مورد ارزیابی شامل تعداد روز تا ۲۰ درصد گلدهی، تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، ارتفاع بوته، ارتفاع بالل از سطح زمین، قطر ساقه، تعداد بالل در بوته، طول و قطر بالل، تعداد ردیف در بالل، تعداد دانه در ردیف، عمق دانه، درصد رطوبت دانه، درصد چوب بالل، وزن هزار دانه و عملکرد دانه بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که بین ارقام مورد مطالعه از نظر کلیه صفات مورد ارزیابی اختالف معنی داری در سطح احتمال یک درصد وجود دارد که داللت بر تنوع زیاد میان ارقام بر اساس صفات مورد بررسی و همچنین کارایی مطلوب آنها از نظر اهداف مختلف اصالحی می نماید و بنابراین میتوانند به عنوان منابع با ارزش ژنتیکی و دارای پتانسیل بالقوه برای امکان دسترسی به ارقام مناسب ذرت در برنامه های مختلف اصالحی ذرت مورد استفاده قرار گیرند. نتایج حاصل از محاسبه
ماتریس ضرایب همبستگی فنوتیپی و ژنوتیپی نشان داد که عملکرد دانه دارای همبستگی مثبت و معنی دار با صفات تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، قطر ساقه و تعداد بالل در بوته در سطح احتمال پنج درصد و با صفات ارتفاع بوته، ارتفاع بالل از سطح زمین، قطر بالل، طول بالل، تعداد ردیف در بالل، تعداد دانه در ردیف، عمق دانه و وزن هزار دانه در سطح احتمال یک درصد میباشد. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه رگرسیون چندگانه به روش گام به گام، ارتفاع بوته نخستین متغیری بود که وارد مدل شد و به تنهایی ۶۱ درصد از تغییرات عملکرد بین هیبریدها را توجیه نمود. پس از آن متغیرهای تعداد دانه در ردیف، تعداد ردیف در بالل و وزن هزار دانه به مدل اضافه شدند و همراه با ارتفاع بوته ۱۶ درصد از تغییرات عملکرد بین هیبریدها را توجیه نمودند. به منظور انجام تجزیه علیت، عملکرد دانه به عنوان متغیر وابسته (معلول) و صفات موجود در مدل رگرسیونی گام به گام به عنوان متغیرهای مستقل (علت) در نظر گرفته شد. نتایج تجزیه علیت نشان داد که بیشترین اثر مستقیم مثبت مربوط به صفات وزن هزار دانه، ارتفاع بوته و تعداد ردیف در بالل بود و نیز صفت تعداد دانه در ردیف دارای اثر مستقیم منفی بر عملکرد دانه بود. در این تحقیق جهت گروهبندی هیبریدها،
تجزیه خوشه ای مبتنی بر روش حداقل واریانس وارد (Ward) با دادههای استاندارد انجام شد که بر اساس تجزیه تابع تشخیص و همچنین طرح کامال تصادفی نامتعادل، گروهبندی ژنوتیپ ها در سه خوشه یا گروه به ترتیب شامل ۱۲، ۳ و ۱۰ رقم با خصوصیات درون گروهی مشابه و بین گروهی غیر مشابه مورد تایید قرار گرفت. با توجه به اینکه در اصالح نباتات معموال تالقی بین