خدمات عمومی رایگان کیفری است که در آن دادگاه مجرم را به انجام یکسری کارهای عام المنفعه وا میدارد. البته این حکم با رضایت خود متهم اجرا می شود و باید دو هدف فایده گرا و تربیتی را به دنبال داشته باشد.
خدمات عمومی رایگان یکی از کیفرهای جایگزین
حبس است که به صورت رایگان و بدون دریافت مزد و برای ساعات مشخصی تعیین می شود. در واقع با اعمال
خدمات عمومی رایگان به مجرم این فرصت داده می شود که با انجام خدمات عام المنفعه دین خود را به نوعی به جامعه ادا کند. اجرای مجازات خدمات عمومی رایگان، اگرچه بیشتر در جرایم سبک و برای بزهکارانی که تهدیدی برای جامعه محسوب نمی شوند به کار گرفته شده، اما به دلیل اثربخشی مثبت آن، استفاده از این نوع مجازات در جرایم درجه پنج نیز قابل بررسی است. موفقیت در اجرای این مجازات تنها به تصویب و صدور مجوز قانونی محدود نمی شود؛ بلکه مستلزم فراهم آوردن بسترهای مناسب، ایجاد ساختارها و سازوکارهای کارآمد، ترویج فرهنگ پذیری، آماده سازی جامعه و نهادهای پذیرا، نظارت دقیق، حمایت سایر نهادهای حقوقی و بهره گیری از تجربیات کشورهای دیگر است. در صورت تحقق این شرایط، این مجازات می تواند افق های جدیدی برای اصلاح بزهکاران و پیشگیری از جرم ایجاد کند. مجازات
خدمات عمومی رایگان از جهات مختلف با سایر انواع مجازات ها تفاوت دارد. برخالف مجازات های تکمیلی و تبعی، اجرای این نوع مجازات منوط به اخذ رضایت محکوم علیه است. همچنین، برخالف اقدامات تامینی و تربیتی، عالوه بر شرط رضایت، شامل افراد دارای حالت خطرناک نمی شود. در صورتی که محکوم علیه در اجرای حکم تخلف کند، به پیشنهاد قاضی اجرای احکام و رای دادگاه، مجازات
حبس جایگزین خواهد شد.